Dünya nüfusu hızla artarken; 2,1 milyar insan açlık ve yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Buna rağmen dünyada üretilen gıdanın üçte biri sofralara bile gelmeden çöpe gidiyor. Nüfusun sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlama ve kaynakları verimli kullanarak israfı önleme noktasında ambalajlar önemli bir rol üstleniyor. Gıda ambalajları sayesinde Türkiye’de her yıl israf edilen 20 milyar liralık yaş sebze ve meyve ile 1,8 milyar liralık ekmeği çöpe gitmeden kurtarmak mümkün.
Gıda israfının ulaştığı boyut, Avrupa’nın da gündeminde… Avrupa Birliği’nde 79 milyon insan fakirlik sınırının altında yaşıyor, 16 milyonu ise yardım kuruluşlarının gıda yardımı ile hayatını devam ettiriyor. Avrupa’daki evlerde, süpermarketlerde, restaurant ve tedarik zinciri içinde tüketilebilir gıdanın yüzde 50’si israf ediliyor. Avrupa Parlamentosu, bu sorunla başa çıkmak için 2025 yılına kadar gıda israfını yarı yarıya azaltma hedefi koydu.
EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği’nin gıda israfını durdurmaya yönelik yürütmekte olduğu projesinin yönetiminde ise EUPC’nin AB üyesi olmayan bir ülkeden yönetime seçilen ilk Türk üyesi olan Yavuz Eroğlu bulunuyor. EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu aynı zamanda Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nın (PAGEV) Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor.
Avrupalı plastik üreticilerinin milyonlarca ton gıdanın korunması ve ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını hedeflediği projenin çok önemli bir misyon üstlendiğini belirten EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu, “Gıda israfı konusunda ne yazık ki ülkemizdeki tablo da Avrupa’dakinden farklı değil. Son verilere göre Türkiye’de 30 milyondan fazla yoksul insan yaşıyor ve Türkiye’de her yıl 1,8 milyar liralık ekmeğin çöpe gitmesi, üretilen yaş sebze ve meyvedeki kaybın 20 milyar liraya ulaşması ciddi ve çözülmesi gereken sorunlar. Tüketicilerin ihtiyaçlarından fazla gıda satın almalarını önlemek için gıda ambalajlarının değişik ölçülerde ve gıdayı gerçekten koruyacak şekilde tasarlanması gerek. Ayrıca gıdaların üzerinde ‘son kullanma tarihi’ ile birlikte ‘son tüketim tarihinin’ de yazılması alınabilecek önlemler arasında. Çift etiket uygulaması ile gıdaların üzerinde yazan son kullanma tarihine ek olarak son tüketim tarihinin de yazılması, son tüketim tarihinden önce gıdaların indirimli fiyatlarla ihtiyaç sahiplerine satılmasının da önünü açacaktır. Projemiz, özellikle kamu catering ihalelerinde, yerel gıda ürünleri kullanan ve kalan fazla yemekleri atmak yerine ihtiyaç sahiplerine ve gıda bankalarına ücretsiz veren firmalara öncelik tanınması şeklinde yeniden düzenlenmesi konusuna da dikkat çekiyor” dedi.
PAGEV olarak önümüzdeki günlerde düzenleyecekleri Uluslararası Ambalaj Kongresi’nde gıda ambalajları konusunun da uzman isimlerle ele alınacağını belirten Yavuz Eroğlu, “Dünya nüfusunun her geçen gün artması beraberinde yoksulluğu ve açlığı da getiriyor. Nüfusun sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlamak, sınırlı kaynakları verimli kullanarak israfı önlemek için tek çözüm ambalaj. Gıdaları doğru şekilde ambalajlayarak kayıpları yarı yarıya azaltabiliriz. Avrupa’da yürüttüğümüz proje kapsamında alınan önlemleri Türkiye’de de uygulamaya geçirmek amacıyla çalışmalarımız devam ediyor. Bu konuda tüm sivil toplum örgütleriyle elbirliğiyle çalışıyoruz. 24 Ekim 2017 Salı günü düzenleyeceğimiz PAGEV 4. Uluslararası Ambalaj Kongremiz de bu çalışmalardan bir tanesi. Gıdaları koruyan ve hijyenik koşullarda sofralara ulaşmasını sağlayan ambalajlardaki en son yeniliklerin yanı sıra doğru ambalajlama ile gıda israfının önlenmesinin yöntemlerini ele alacağız. Konuyla ilgilenen herkesi kongremize bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Yavuz Eroğlu, açıklamasında bu hafta Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Ali Çelik ve Yatırım Ajansı Başkanı Arda Ermut ile açılışını gerçekleştirdikleri global polimer kampaund üreticisi A.Schulman’ın yeni plastik katkı malzemesi üretim tesislerinde üretilecek katkıların gıda ömrünü uzatacak teknolojiler de içerdiğini belirterek şunları söyledi: “A.Schulman bu fabrikada nefes alabilen ambalaj üretimi için gereken Masterbatch’ler üretecek. Bu ürünler plastiklere eklendiğinde hava almayı sağlayacak mikro havalanma pencerecikleri oluşturuyor. Özellikle gıda ambalajlamada çok önemli bir teknoloji. Bu sayede sebze, meyve, peynir gibi temel gıdalar ambalaj içindeyken hava alabiliyor ve tazeliğini uzun süre koruyor. Uzun süre saklanabilen gıdalar ile israfın da önüne geçilebilecek. Plastik Ambalaj Sektörü olarak gıdalarının israfını önleyecek her türlü altyapı ve teknik yetkinliğe sahip durumdayız.”
Gıda israfının acı tablosu…
Dünyada üretilen gıdanın üçte biri yani 1,3 milyar ton gıdayı kaybediyor ya da israf ediyoruz…
Her yıl zengin ülkelerdeki tüketiciler 222 milyon ton gıdayı tüketmiyor, çöpe atıyor… Tüm Sahra-Altı Afrika Kıtası’nın gıda üretimi ise sadece 230 milyon ton.
Almanya’da Stutgart Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre; Alman halkı yılda 11 milyon ton gıdayı çöpe atıyor. Yani bir Alman yıllık 235 Euro değerinde gıdayı hiç tüketmeden israf ediyor. Bu rakam dünyada 1,5 milyar insanın yıllık gelirine eşit.
Her sene kayıp veya israf olan gıdanın miktarı, dünyada her yıl yetişen tahıl mahsulünün yarısından fazla (2009 ve 2010’da 2,3 milyar ton)
Gıda kaybı ve israfı ciddi bir kaynak israfını da beraberinde getiriyor. Su, tarım arazisi, enerji, iş gücü ve sermaye boşa gidiyor, gereksiz sera gazı salınımı oluşuyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden oluyor.
Gelişmekte olan ülkelerde gıda israfı ve kaybı, Gıda Değer Zinciri’nin ilk halkalarında oluşuyor. Hasat alımındaki; finansal, yönetsel ve teknik yetersizlikler yanında depolama ve soğutma tesislerindeki yetersizlik göze çarpıyor. Tedarik zincirinin çiftçilerin desteklenmesi ve altyapıya yatırımla, nakliye ve ambalaj kullanımının artırılmasıyla gıda kaybı azaltılabilir.
Orta ve yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerde, gıda genellikle tedarik zincirinin son halkalarında israf oluyor. Endüstrileşmiş ülkelerde tüketicilerin davranışları gıda israfının başlıca sebebi.
Gıda İsrafının Sorumlusu Kim?
Evlerde meydana gelen israf: yüzde 42 (Bunun yüzde 60’ı rahatlıkla önlenebilir durumda)
Gıda üreticilerinde: yüzde 39
Perakendecilerde: yüzde 5
Catering sektörü: yüzde 14
(Kaynak: Avrupa Komisyonu)
