Gürer, “Ülke genelinde yazlık patates eken çiftçiler girdi maliyeti altında tüccar alım fiyatı vermesi ile şoka girdiler. Geçen yıla göre katlayan maliyete rağmen geçen yıl sattığı fiyata ürün satamayan üretici patates tarlada bırakıyor. Borcu olanlarda tüccara teslim zarara boğun eğip seçili ürünü satmaya uğraşıyor. Ülkemizde en çok patates üretilen Niğde’de de yazlık patates çiftçiyi darmadağın etti. Artan maliyetler ve yetersiz alım fiyatlarıyla karşı karşıya kalan üretici; ürünün yarısı tarlada bırakıyor, ihracat engelleri ve piyasa sorunları çiftçiyi çıkmaza sokmuş durumda” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patatesin her yıl değişken sorunlarla karşılaştığını belirterek, şunları söyledi:
“Üretim rekoru, dış satım ve ithal ürün bu ürünü etkilemekte. Üretimde yaşanan sorunlar üreticilerin mali yönden sürdürülebilirliğini tehdit etmekte. Türkiye’de Niğde’nin dışında 49 ilde patates ekimi yaygınlaştı. Niğde, patates üretiminde birinci sırada. Yazlık patates hasadı başladı. Ama çiftçi geçen yıl sattığı fiyata bu yıl yine patatesini satamıyor. Çiftçi diyor ki: ‘Girdi maliyetleri artı bir makul kâr verilsin, bizim ürünümüz alınsın.’ Sınırlı sayıda tüccar geldiği için isyandalar. Toprak Mahsulleri Ofisi’ni her yıl söylüyoruz, bu sorunun temel çözüm noktası. Diyecek ki: ‘Çiftçi, ürettiğin patatesi ben alacağım.’ Çünkü Türkiye’de buğdaydan sonra en çok tüketilen ürün patates. Patatesten un yapılarak ekmeğe katılmasının dışında, sanayide farklı alanlarda da patates kullanılabilir. Ama patatesin yazgısı, ortaya çıkan tablo, ürünün yarısını tarlada bıraktırıyor.”
GİRDİ MALİYETLERİNİN ARTIŞ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “büyük şehirlerde de patatesin fiyatı artıyor. Vatandaş orada da patates almakta zorlanıyor. Oysa siz ürettiğinizi girdi maliyetine artı makul bir kârla hemen satmak istiyorsunuz.” diye konuştu.
Üretici Tuncer Özçelik, “Şu an tarım kredi kooperatifleri de düşük fiyat veriyor. Tarım Kredi gelse dese ki ‘Ben bunu 6 liraya alıyorum, maliyetin ne? 5,5 lira, sana 50 kuruş kâr vereyim’ demiyor. Yani o da diğer üç market gibi daha aşağı fiyat veriyor.” şeklinde durumu anlattı.
Ömer Fethi Gürer, “ Üretim maliyetinde yüzde 100 bulan artışlar var. Gübre fiyatları geçen yıla göre arttı. Şu anda gübre 27.000, DAP gübre 30.000 lirayı geçmiş. İlaç fiyatları arttı Mazot litresi 56 liraya erdi.” dedi.
YURT DIŞINDAKİ RAKİPLER VE TÜRKİYE’NİN DURUMU
Ömer Fethi Gürer, “Azerbaycan, Polonya, Romanya, Mısır’da patates üretimi geçmiş yıllara göre artıyor ve yurt dışı pazarında Türkiye’ye rakip oluyorlar. Türkiye’nin ise verimli toprak işi bilen çiftçisi var, tarlası var, üretim yapabileceği bir ürün. Ama buna sahip çıkılmıyor. Sahip çıkılmayınca da üretici ekim yaparken bir umutla başlıyor, yılsonunda hüsran yaşıyor. Bu yıl patates üretimi düştü. 1999’da 6,5 milyon tondu, geçen yıl yine 6,5 milyon ton oldu. Dediler ki patates çok yetişti, onun için fiyat düştü. Ama bu yıl üretim 6 milyon ton civarında gerçekleşecek. Nüfusumuz 30 milyon artmış, üretim hâlâ 1999’daki kadar. Çiftçi bu işten para kazanamıyor. Ürün desenini değiştiriyor. Acaba hangi üründen para kazanırım diye düşünüyor. Her yıl zarar eden çiftçi sayısı azalıyor. Bugün çiftçi sayımız 2.300.000’e düştü. Nüfusumuz 90 milyon. Bu insanların gıdasını sağlayacak çiftçilere sahip çıkmazsak bu iş nereye varacak? Tarlada ürünün yarısı kalıyor. İlaca, gübreye, tohuma borcunu ödemek için ürününü satmak zorunda. Tüccar ne verirse ona razı oluyor. Tüccarın elinde kalan bir üretim modeliyle sorunlar devam ediyor.” dedi.
İHRACAT ENGELLERİNİN KALDIRILMASI GEREKİYOR
Üretici Özçelik, “Kayseri, Nevşehir, Niğde... Üç büyük market fiyat artırmasını bekliyor. Tarım Bakanlığı’nın ihracat konusundaki vize, pasaport, gümrük vergisi gibi engelleri kaldırması lazım. Bugün, yarın bu mallar kalacak. Üç gün sonra tüccar gelse de almaz. Ürün tarlada yanacak. Buna bir çözüm bulunmalı. Herkes birbirini oyalıyor. Çözüm yok. 15 gün sonra bu mal zaten 20 liraya da kalmaz. Pili bitmiş durumda.” dedi
