Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaz aylarının sevilen ürünü karpuzda hasadın Adana’da kıyı kesimlerde başladığını bildirerek, “bu sezon üretimin, geçen yıla göre yüzde 0,9 oranında artışla 3,9 milyon tonu aşacağı tahmin ediliyor” dedi.Bayraktar, yaptığı açıklamada, ülkemizde
daha çok meyve olarak bilinen, ancak meyvesi yenen bir sebze olan karpuzun, yaz aylarında yediden yetmişe sevilerek tüketilen bir ürün olduğunu vurguladı. Karpuz hasadının Adana’nın kıyı kesimlerinde başladığını bildiren Bayraktar, önümüzdeki dönemde hasadın yoğunlaşmasıyla birlikte bol miktarda tüketebileceğini, üretim miktarı ve sağladığı istihdamla önemli bir ürün olduğunu belirtti.
Bitkisel üretim birinci tahminlerine göre, karpuz üretiminde 2014 yılına göre büyük bir değişim beklenmediğini, 2014 yılında 3 milyon 885 bin 617 ton olan üretimin 3 milyon 919 bin 962 tona çıkacağının tahmin edildiğini bildiren Bayraktar, üretimin geçen yılki seviyelerde seyredecek olması nedeniyle büyük fiyat oynamaları beklemediklerini vurguladı.
Yeterli üretim var-İhracat ve ithalatın üretim rakamlarına göre düşük kalmasının, karpuzda fiyatların esas itibarıyla iç piyasadaki talepten etkilendiğini ortaya koyduğunu belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Nisan, Mayıs aylarında yapılan turfanda karpuz ithalatı hariç Türkiye’de yeterli miktarda üretimde bulunmakta az da olsa bir miktar ihracat yapmaktadır. Üretim maliyetleri önemli bir sorundur. Karpuzda içte pazarlama ve planlama sorunu da bulunmaktadır. Batılı ülkelerin kooperatifleşerek, üretici birlikleri kurarak çözdüğü sebze ve meyvede pazarlama sorunu ülkemizde hala çözülememiş konular içinde yer almaktadır. Pazarlama sorunu sürdüğü müddetçe üretici ve market fiyatları arasındaki fark devam edecek, üretici yeterince para kazanamazken, tüketici de pahalı ürün tüketmek durumunda kalacaktır. Üretici birlikleri idari ve mali açıdan fonksiyonel hale getirilmeli, profesyonelce yönetilmelidir.
Nitekim, 2014 yılında tarlada karpuz kilogramı 44 kuruştan satılırken, markette tüketici 1 lira 17 kuruşa karpuz almak zorunda kalmıştır. Aradaki fiyat farkı yüzde 166 olmuştur.
Karpuzda fiyat istikrarı için, üretim planlaması yapılmalı, tüketim artırılmalı, ihracat desteklenmelidir. Yüzde 166’lara kadar çıkan üretici ve market fiyat farkını düşürmek için pazarlama sorunları çözülmelidir. Bunun da yolu idari ve mali yönden güçlü üretici birliklerinden geçer.”
Kişi başına karpuz tüketimi 44,5 kilogram
Sebzeler içinde yer alan karpuzun ülkemizde en fazla üretilen ve tüketilen ürünler içinde yer aldığını bildiren Bayraktar, “yıllık ortalama kişi başına karpuz tüketimi 44,5 kilogramı bulmaktadır. Bol miktarda C vitaminin içeren, beta karoten ve potasyum bakımından zengin, içerdiği antioksidanlar nedeniyle sağlık üzerinde faydalı olduğu uzmanlarca dile getirilen karpuzda yurtiçi talebinin artırılması için çalışmalar yapılmalıdır” dedi.
Adana Türkiye’de birinciTürkiye’de 2014 yılı itibarıyla 28 milyon 569 bin 781 ton olan sebze üretiminin 3 milyon 885 bin 617 tonunu karpuzun oluşturduğunu, bu üretim rakamının 2015 yılında birinci tahmin verilerine göre, 3 milyon 919 bin 962 tona çıkacağını vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Toplam sebze üretimimizin yüzde 13,6’u karpuza aittir. Ülkemizde karpuzun üretiminin illere göre dağılımına baktığımızda, ilk sırada üretimden aldığı yüzde 18,7’lik pay ile Adana gelmektedir. Adana ilimizi yüzde 10,4 ile Antalya, yüzde 6,1 ile İzmir, yüzde 4,5 ile Diyarbakır izlemektedir.
Ülkemiz, dünya karpuz üretiminde son yıllara kadar Çin’in ardından ikinci sırada geliyordu. Geçen yıl, İran üretimde Türkiye’yi çok az önünde yer aldı. Çin, karpuz üretiminde tartışmasız olarak, çok açık farkla birinci sırada bulunuyor. Dünyada üretilen 109,3 milyon tonluk karpuz üretiminin üçte ikisini, yüzde 66,8 payla Çin karşılıyor. İran ve Türkiye yüzde 3,6’şarlık payla ikinci, üçüncü sırada. Bu ülkeleri yüzde 2 payla Brezilya, yüzde 1,7 payla Mısır, yüzde 1,6 payla ABD, yüzde 1,4’er payla Özbekistan ve Cezayir, yüzde 1,3 payla Rusya, yüzde 1,1 payla Vietnam izliyor.”
2014 yılında Türkiye’nin 40 bin 643 ton ihracat, 28 bin 856 ton ithalat yaptığını belirten Bayraktar, “ihracatta Irak, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Polonya, Gürcistan, Bulgaristan, Rusya, Romanya, Hollanda’nın başı çekti. İhracatın dörtte biri Irak’a yapıldı. İthalatın çok büyük bölümü İran’dan. 28 bin 856 tonluk ithalatta İran’ın payı yüzde 91,7’yi buluyor. 2014 yılında İran’dan ithalatın yüzde 48,2’si Nisan’da, yüzde 43’ü ise Mayıs’ta yapıldı. Gümrük vergisinin yüzde 86,4 olduğu karpuzda, Mayıs ayından sonra yoğun hasadın başlamasıyla birlikte ithalat cazip olmaktan çıkıyor” dedi.
Bayraktar, hasadın başladığı şu günlerde özellikle yeterli olgunluğa erişmeyen karpuzların hasat edilmemesini istedi, bu konuya azami dikkat edilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Yıllar itibarıyla karpuz ekilen alan ve üretim miktarı:
