İşitme kaybı her yaş döneminde görülebilen çok önemli bir sağlık sorunu. Sorunun temelinde, çeşitli hastalıklardan aşırı gürültülü bir ortamda çalışmaya kadar birçok neden yatabiliyor. Bazı durumlarda yeni doğan bebeklerde görülebilen işitme kayıpları yaşlılık döneminde de ortaya çıkabiliyor.
İletişimden sosyal gelişime kadar birçok alanda sorunlara yol açabilen işitme kayıplarının temelinde yatan sorunun erken dönemde tespit edilmesinin önemine değinen Acıbadem Adana Hastanesi KBB Uzmanı Dr. Feyha Kahya Aydoğan, “İşitme kayıpları her yaşta görülebildiği gibi şiddeti ve kalıcılığı da değişkenlik gösterebiliyor. Sorunun çözümü için gerekli testler vakit kaybedilmeden yapılmalı” dedi.
İşitme kayıpları bazı durumlarda muayene ile teşhis edilebilirken bazen de çok sayıda test yapılması gerekebiliyor. İşitme kaybına neden olan risk faktörlerin başında yaş ve genetik geliyor. Kulağın bölümlerine göre işitme kayıplarının nedenlerinin de değişkenlik gösterebildiğine dikkat çeken Dr. Feyha Kahya Aydoğan, işitme kaybı nedenlerini şöyle sıraladı:Dış Kulak: Dış kulakta bulunan kir, yabancı cisim varlığı; kulak kepçesi yokluğu; doğuştan şekil bozukluğu; dış kulak yolunun doğuştan kapalı olması; dış kulak şeklinde bozukluk ya da dış kulak iltihabı veya tümörleri işitme kayıplarına neden olabiliyor.Orta Kulak: Orta kulakta iltihap, basınç düşüklüğü, orta kulak kireçlenmesi, orta kulakta yer alan tümörler, yırtılmış ya da delinmiş kulak zarı işitme kayıplarından sorumlu olabiliyor.
İç Kulak: Yaşlılığa, yüksek gürültüye maruz kalmaya bağlı olarak iç kulaktaki işitme sinirlerinin zarar görmesi de kayıpların meydana gelmesinde önemli bir etken. Ayrıca iç kulak iltihabı, Meniere hastalığı ve işitme sinirinde bulunan tümörler de işitme kaybına neden olabiliyor
Kalıtım: Kalıtımsal nedenler kişiyi bu değişikliklere daha yatkın hale getirebiliyor. Bu tür bir işitme kaybı kalıcı işitme kaybı olarak da biliniyor.
Dış faktörler: Mesleki deformasyon ve birtakım ilaçlar da işitme kaybına neden olan önemli risk faktörleri arasında.
Hangi testin yapılacağına uzman doktor karar veriyor
Genel olarak odyometrik testler adı verilen işitme testlerinin kulak hastalıklarının değerlendirilmesinde son derece önemli olduğunu belirten Dr. Feyha Kahya Aydoğan, “Hastalığın teşhisinde ve tedavisinin belirlenmesinde bu testlere sıklıkla başvuruluyor. Bu anlamda kullanılan birçok test var ve her biri farklı konularda bilgi verebiliyor. Hastaya bu testlerden hangisinin yapılacağı ise KBB doktoru tarafından hastanın şikayetlerine, muayene bulgularına ve diğer tetkik sonuçlarına göre belirleniyor” diyor. İşitme kaybından korunmak için risk faktörlerine dikkat edilmesinin önemine de dikkat çeken Dr. Aydoğan, kulaklarda meydana gelen şikayetlerde zaman kaybedilmemesi gerektiğini ve derhal bir KBB doktoruna başvurularak işitme testlerinin yaptırılmasını öneriyor.
Acıbadem Adana Hastanesi Odyometri Teknisyeni Sevinç Haytaç, bebeklerde işitme kaybı tanısının zaman kaybetmeden konulabilmesi için doğumdan sonra işitme taraması yapılmasının çok önemli olduğunu belirtiyor. Oto-akustik emisyon testi de olarak bilinen bu test sonucunda çocukta işitme kaybı şüphesi oluşursa testin 15 gün sonra tekrarlanması gerekiyor. Eğer sonuç yine olumsuz olursa, ABR olarak bilinen beyin sapı odyometresi gibi daha ileri testlerin yapılmasıyla kesin tanı konulabiliyor.
İşitme kaybının ilk belirtilerinin her zaman belirgin olmayabileceğini söyleyen Sevinç Haytaç, “Genellikle işitme sorunu geçici bir rahatsızlık olarak değerlendirip göz ardı ediliyor. Bu yüzden işitme kaybı hakkında daha fazla bilgi edinmek yerine onunla yaşamak tercih ediliyor” diyor. Ancak çoğu işitme kaybı zaman içinde ilerleyerek kronik hali gelebiliyor. Sevinç Haytaç, “Sorun ne kadar önce tespit ve tedavi edilirse, işitme kaybının ilerlemesini önleme ve doğru işitme tedavisinden mümkün olan en olumlu sonuçları alma şansı da o kadar fazla oluyor” diyor. İşitme sorunu yaşadığını düşünen kişilerin kendi kendine yapabileceği günlük testler olduğuna dikkat çeken Odyometri Teknisyeni Sevinç Haytaç, belirtileri şöyle sıralıyor:
Özellikle gürültülü ortamlarda konuşulanları işitmede güçlük çekme
Sık sık insanlardan söylediklerini tekrar etmesini isteme
İnsanların söylediklerini yanlış anlama
Telefonda görüşme yaparken güçlük çekme
TV veya radyoyu odadaki diğer insanların tercihinden daha yüksek ses seviyesinde dinleme
İnsanlar konuştuğunda mırıldandıklarını sanma
Kuş cıvıltısı veya yağmurun düşüşü gibi, doğadaki sesleri işitmede zorlanma
Konuşmalar sırasında ne söylendiğinden emin olunmadığında doğrudan kabul etme veya baş hareketi ile onaylama
İşitmek zor olduğu için kendinizi konuşmalardan uzak tutma
İnsanların ne dediğini takip etmek için dudak okuma
Konuşmaları işitmek ve ayak uydurmak için çaba sarf etme
Tinitus (sürekli çınlama, vızıltı veya benzeri sesler işitme durumu) deneyimi
