Adana Eczacı Odası’nın ‘“Doğru Bitkisel Tıbbi Ürün Seçme Rehberi” söyleşisinde konuşan Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Fitoterapi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem Yeşilada. tüm dünyada, güncel tedavi yaklaşımlarının beklentilerin karşılanmasında yetersiz kalması ve ortaya çıkan riskler nedeniyle Bitkisel Tıbbi Ürünlere (BTÜ) belirgin bir talep artışı gözlemlendiğini ifade etti.
Prof. Dr. Erdem Yeşilada, Adana’da eczacılara yönelik yaptığı bilgilendirmede şöyle konuştu:
“Ancak mevcut mevzuatların ve denetimlerin yetersiz kalması nedeniyle piyasadaki BTÜ’lerde kalite sorunları dikkat çekici boyutlara ulaşmıştır. Bu koşullar altında insanların etkili, kaliteli ve güvenilir BTÜ’lere erişebilmesi için görev biz eczacılara düşmektedir. Eczanelerimizin raflarına koyacağımız BTÜ’leri seçerken güzel ambalaj, uygun fiyat gibi parametreler yerine ürünün etkinlik, kalite ve güvenilirliğine ilişkin özellikleri sorgulanmalıdır.
Bitkisel Tıbbi Ürünlerin (BTÜ) kalitesi tarladan başlayarak farmasötik form haline dönüştürüldüğü uzun süreçte ne derecede uluslararası kalite parametrelerinin (GAP, GMP, vd.) sağlanabilmesi ile belirlenir. Ancak değerlendirmeye alınacak öncelikli kriterlerden başında firma güvenilirliği gelmelidir. Mesela, ürünün Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı olarak lanse edilmesi, FDA’in BTÜ’lerle ilişkin kontrolü 1994’de U.S. Senato kararı ile yasaklandığından, firma güvenilirliği konusunda olumsuz bir algı yaratmalıdır [Üretim tesisinin FDA onaylı olması, BTÜ’nün de onaylı olması anlamına gelmez].
Güncel Fitoterapi kavramında en önemli kriterlerinden biri ürün içeriğinin etken madde veya işaretleyici bileşen bakımından standardizasyonudur. BTÜ etkinliği ancak içerisindeki etken madde miktarının belirli sınırlar çerçevesinde sürekli olarak sağlanması ile mümkündür. Özellikle ekstraksiyonda çözücü seçiminde etken maddeyi ne derecede tüketebildiği BTÜ etkinliğinde belirleyici olmaktadır.
BTÜ değerlendirmelerinde diğer önemli bir parametre ise formülasyonlar içerisindeki bileşenlerin biyolojik etkileri ve birbirleri ile farmakolojik etkileşimleri konusunda ne derece bilimsel kanıtlar sağlanabildiğidir. Bu etkileşimler hesaplanmadan gelişigüzel yapılan karışımlar etkisiz, hatta zararlı olabilmektedir. Özellikle çok bileşenli formülasyonlarda bu konuya dikkat edilmelidir.”
