BUZDOLABINDA 9 KURALA UYUN, SAĞLIĞINIZDAN OLMAYIN
Genellikle haftalık olarak yapılan
mutfak alışverişlerinde alınan ürünlerin birçoğu buzdolabında muhafaza
ediliyor. Dolayısıyla hem israfı önlemek, hem besin değerlerini korumak hem de
sağlık açısından buzdolabı, hayatımızda çok önemli bir yer tutuyor. Temizliğinden
yerleştirme düzenine kadar dikkat edilmesi gereken birçok kural bulunuyor.
Memorial Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Aslıhan
Altuntaş, buzdolabı düzeninde uyulması gereken kurallar hakkında önemli
bilgiler verdi.
Doğru rafa
doğru besini koyun
1) Buzdolabı temizliği sağlık açısından ilk dikkat
edilmesi gereken etkendir. Buzdolabı temizliği için sirke kullanılabilir. 1
litre suya 1 yemek kaşığı sirke koyarak buzdolabı silinmeli ve kuruduktan sonra
besinler buzdolabına yerleştirilmelidir.
2) Kahvaltılıklarda ambalajlı olanlar ve kahvaltılık
tabaklarına çıkarılanlar hijyen açısından en üst rafta tutulmalıdır. Aksi halde
paketli gıdaların paketlerinden ya da sebze meyvelerden düşebilecek parçalardan
altta duran ve hiç pişirme işlemi görmeden tüketilecek olan kahvaltılıklara
bakteri bulaşabilmektedir. Buzluğu altta olan buzdolaplarında da kahvaltılıklar
yine en üstte olmalıdır.
3) İkinci rafa genellikle işlem görmüş yani pişirilmiş
yemekler konulmalıdır. Streçlenmeli ve birbirlerine temas etmemelidir. Isıtıp
direkt olarak tüketilecek besinler oldukları için pişmemiş çiğ besinlere göre
daha risklidirler.
4) Çiğ et, yoğurt gibi besinler doğru kaplara konulmuş şekilde
ağzı kapalı, birbirleriyle temas etmeden üçüncü rafta olabilir. Tavuk ve balık
da paketli halde ya da cam kaplarda bu rafta kalabilir.
En büyük
hata meyve sebzeleri market poşetleriyle saklamak!
5) En alt rafta ise meyve sebze kısmı olmalıdır. Ancak
meyve sebzeler pazar ya da market poşetleriyle buzdolabında tutulmamalıdır.
Yapılan en büyük hatalardan biri budur. Besinler mutlaka paketlerinden
çıkarılmış olmalıdır. Eğer ıslaksa mutlaka kurutularak buzdolabına
konulmalıdır. Bu nedenle en pratiği hazırlık aşamasında da kolaylık sağlayacağı
için yıkayıp kurutarak dolaba yerleştirmektir. İstenirse kese kağıtlarında
saklanabileceği gibi istenirse plastik olmayan, muhafaza için özel üretilmiş
saklama kaplarına da konulabilir.
Dondururken
bu süreleri göz ardı etmeyin
6) Dondurucuda esas önemli olan bekleme süreleridir.
Besinler dondurulduğunda içeriğindeki bakteriler de dondurulmuş olur. Yani
ölmezler. Çözdürme işlemi başladığı andan itibaren de o bakteriler tekrar
aktifleşmeye başlar. Bu nedenle besinlerin dondurucuda ne kadar kaldığı çok
önemlidir. Çünkü besinlerin yapısı ve dokusu değişmeye başlar. Herhangi bir
işleme tabii tutulmayan çiğ sebzeler dondurucuda 1 yıla kadar durabilirken
pişirilerek saklanacak sebzeler en fazla 2-3 ay saklanmalıdır. Çözündürdükten
sonra ise hemen tüketmek gerekir. Balık 2-3 ay, çiğ et ya da çiğ etten yapılmış
kıyma 9-12 ay arasında kalabilmektedir. Pişmiş kırmızı et işlem gördüğü için
2-3 ay kalmalıdır. Tavuk ve hindi eti ise çiğ halinde olsalar bile en fazla 3
ay kadar dondurucuda saklanmalıdır.
Etleri suda
çözdürenler dikkat!
7) Çözdürme işlemi bir gün önceden buzluktan çıkarılarak soğuk
dolapta yani buzdolabında yapılmalıdır. Suyun içerisinde çözdürmek sağlıklı değildir.
Dondurucuda donan besinler çözünmenin başlamasıyla birlikte yeniden bozulmaya
meyilli hale gelir. Besin zehirlenmesi riski de artar. Bu nedenle özellikle et,
tavuk gibi potansiyel riskli besinleri çözdürürken herhangi bir müdahalede
bulunmadan buzdolabında çözdürmek önemlidir. Ancak sebzelerin sıcak ya da soğuk
suyun içerisinde çözdürülmesinin bir sakıncası yoktur. Direkt yemeğin içerisine
katılarak da yaygın olarak çözdürülmektedir. Bunun yanında çözdürülmüş besinler
ikinci kez tekrardan dondurulmamalıdır.
Baharatları
buzdolabına koyuyorsanız…
8) Meyve ve sebzelik rafına konmaması gereken besinlerin
başında soğan, sarımsak ve patates gelir. Belli sıcaklıkta ve neme maruz
kaldığında çok çabuk filizlenebilirler. Domates de dolaba konmadan oda sıcaklığında
sebze sepetlerinde saklanmalıdır. Meyvelerden ise muz, avokado, portakal,
mandalina ve elma buzdolabına konmamalıdır. Kesilmemiş kavun ve karpuz da oda
sıcaklığında saklanabilir. Meyve ve sebzeler mümkünse haftalık olarak ya da en
fazla 2 haftada tüketilmelidir. Bunların dışında buzdolabına koyulmaması
gereken besinlerin başında un gelmektedir. Un, kahve ve baharatlar nemli
ortamda saklanmaması gereken besinlerdir, bu nedenle buzdolabına
konulmamalıdır. Toplumda baharatların küflenmemesi için buzdolabına konulması
gerektiği gibi yanlış bir düşünce vardır. Oysa baharatlarda önemli olan nemdir.
Nemli ortamda aflatoksin üreten küflenmeye sebep olan mikroorganizmaların üreme
riski çok daha yüksektir. Bunlar hem çok zararlı hem de baharatların içerisinde
özellikle pul biberde çok rahat üreyebilmektedir. Ayrıca baharatlar yüksek
gramajlarda alınıp uzun süre muhafaza edilmemelidir. Bu nedenle aktarlardan
alınan ve ne kadar süredir orada durduğu bilinmeyen açık baharatları almak
güvenli değildir. Aynı şekilde zeytinyağı, reçel ve bal da buzdolabına
konulmamalıdır. Buzdolabı ısısı özellikle zeytinyağı için uygun değildir. Turşu
ve salamura besinler de zaten uzun saklama koşulları sağlanması için
yapıldığından buzdolabına konulmasına gerek yoktur.
Yumurtaları
sakın yıkamayın!
9) Yumurta potansiyel riskli denilen protein açısından en
zengin ve bozulmaya en meyilli besinlerden bir tanesidir. Yumurtada yapılan en
büyük yanlışlık yıkanarak buzdolabına konmasıdır. Yumurta ıslatılarak buzdolabı
gibi nemli bir ortama konulduğunda kabuğundaki salmonella adı verilen bazı
bakteriler kabuklardan içeri doğru daha fazla nüfuz edebilir ve su aktivitesi
arttığı için çok daha fazla üreyebilirler. Bu nedenle yumurta yıkanmadan kendi
kutusunda ya da buzdolabı yumurtalığında saklanmalı ya da kuru bir bezle
silinmelidir.
