Adana(Ulus)--Seyhan Ziraat Odası Yönetim Kurulu Üyesi Yaşar Özkan ortaklarının ürününü satın alarak onları serbest piyasa koşulları ve haksız rekabetten korumak olan Çukobirlik’in tekrar aktif hale gelmesi gerektiğini söyledi.
Avrupa Birliği genelinde bulunan toplam 125.000 kooperatifin, 32.000’ini tarımsal kooperatiflerin oluşturduğuna dikkat çeken Özkan, “Çukobirlik, Türkiye’de Mithat Paşa tarafından kurulmuş olan Memleket Sandıkları ile başlayıp Cumhuriyet döneminde gelişim gösteren kooperatifçilik hareketinin en önemli yapı taşıdır. 1940 yılında Çukurova bölgesinde pamuk üreticilerinin ürünlerini değerlendirmek ve üreticiye destek sağlamak amacı ile Adana, Ceyhan ve Tarsus Tarım Satış Kooperatifleri’nin bir araya gelerek, 275 ortakla oluşturdukları bir kooperatifler birliğidir”
NEDEN BU HALE GELDİ?
Çukobirlik’in piyasadan çekilmesi ile birlikte tarımsal sanayinin gerilediğini, tarımsal istihdamın azaldığını ve bunun sonucunda Adana ekonomisinin Türkiye’de 4. sıradan 26. sıralara indiğini belirten Özkan, “Türkiye’nin pamuk üretiminde ve ihracatında etkili olmasında piyasada önemli bir denge unsuru olan Çukobirlik, Antbirlik, Tariş gibi kooperatiflerinde payı bulunmaktaydı. Ancak zaman içerisinde bilinçli siyasi tercihlerle bu kooperatifler işlevsizleştirilmiş ve piyasada denge unsuru olunmasının önüne geçilmiş, meydan tüccarlara bırakılmıştır. Örneğin, 2002 yılında Türkiye’de üretilen pamuğun Çukobirlik % 5.10’unu, Antbirlik% 1,32’sini, Tariş % 13’ünü alırken, 2015 yılında Çukobirlik % 0,8, Antbirlik % 0,9’unu, Tariş % 1,1’lik bir alım yapmıştır. Özetle bu üç kooperatifin pamuk alım piyasasındaki payı 2002 yılında % 19,42 iken 2015 yılında % 2,8 olmuştur. O çok övülen Avrupa Birliği kooperatiflerden geçilmezken Türkiye’nin önemli kooperatifleri neden bu hale gelmiştir? Burada bilinçli siyasi bir tercih bulunmaktadır.”
ÇUKOBİRLİK FAALİYET ALANINA MISIRI DA EKLEMELİ
Pamuk ekim alanlarının daralmasıyla Türkiye’de mısır üretiminin 1980’lerden sonra Akdeniz Bölgesine kaydığına vurgu yapan Özkan, “Türkiye’nin mısır üretimi son 10 yılda yüzde 52 oranında artarak 6 milyon tonun üzerine çıktı. 2006’da 3,8 milyon ton olan mısır üretimimiz 2015 yılında 6,4 milyon tona ulaştı. Bu gelişmeleri de dikkate alarak Çukobirlik’in boşta olan depolarını da aktif hale getirerek faaliyet alanına mısırı da eklemelidir”
ADANA’NIN ÇUKOBİRLİK’E İHTİYACI VAR
Bölgemiz çiftçisi açısından Çukobirlik’in çok önemli bir üretici kooperatifi olduğuna da değinen Özkan sözlerini şöyle sürdürdü: “Siyasi tercihler koca bir kuruluşun birçok fabrikasını atıl ve içler acısı hale getirmiştir. Türkiye şuan ürettiği kadar pamuk lifini ithal etmektedir. Adana tekrardan pamuk açısından eski günlerine dönmelidir. Bunun içinde kooperatifleşmeye ve Çukobirlik’e gereken önem verilmeli, bu yönde politik adımlar atılmalıdır. Çünkü Adana’nın Çukobirlik’e, Türkiye’nin de Adana’ya ihtiyacı vardır.”
