Cumhuriyet Halk Partisi Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer soğan üretiminde dünya da ilk sıralarda yer alan ülkemizde yanlış tarım politikaların sorunun oluşturduğunu söyledi.
Soğan stoklarının azalması, turfanda soğan sökümlerinin yağmurlar nedeni ile başlamaması ile soğan fiyatlarında artış hızlandığını belirtti.
Gürer,soğan ekildiği dönemde rekolte göre fiyatların değişkenlik gösterdiğini belirterek 2020/2021 yılında rekor üretim yapılmasına karşı üretici soğanı tarlada kalınca 2021/2022 yılında üretin azaldı ve bu kere soğan fiyatları arttı. Soğanda üretimden tüketime zincir kopması ile aracılar bayram yaptı. Soğan üreticiden önemli ölçüde çıkması ve piyasa talebi artması ile soğan fiyatları zirve yaptı. Geçtiğimiz yıl İhracata da plansız yapılması sorunu artırdı. Bu yılın erkenci soğan Adana ve Hatay Reyhanlı bölgesinde bu günlerde sökümü başlayacakken yağmurlar ile söküm birkaç gün gecikti. Deprem bölgesinde erkenci sökümlerde işçilik başta yaşanacak sorunların sıkıntı yaratması da olası. Turfanda soğan taze olduğu için ilk sökümde salata için kullanılacağından olgunlaşma evresine kadar bir süre yemeklik soğanda sorun devam edecek, Markette bu gün bir kilo soğanı 23 Tl aldık. Bayrama kadar fiyatlar yüksek seyrederse de bayramdan sonra üretim artışı ile fiyatlar gerilemesi bekleniyor. ” dedi.
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates ve soğanın ülkemizde sofraların vazgeçilmezi olduğunu ve özellikle dar gelirli grupları tükettiğine dikkat çekerek artan fiyatlar ile vatandaş patatese ve soğanı alamaz noktaya erdi. Özellikle patates çiftçi elinde halende 3 lira civarında satılırken raf fiyatı büyük kentlerde bazı marketlerde beş kat artıyor. Mısır ülkesinin yurt dışı ki özellikle Irak pazarına patates vermesi ihraç olanağını da sınırlı kılması geçen yıl üretilip depolanan patates fiyatını çiftçinin elinde düşük kıldı. İlk hasatta 5 liraya kadar satılan patates halen depolarda 3 lira civarında işlem görüyor Soğanda ise sınırlı stok kaldı. Erkenci soğan ay sonu çıkması ile kısmen sorun azalacak ancak erkenci soğan içinde 15-20 lira aralığında yerinde fiyattan söz ediliyor. Bayrama kadar soğan fiyatı dengelenmesi beklentisi var.2020/ 2021 sezonunda 2.800.000 ton ile rekor üretim oldu ancak çok tarlada ürün kaldı. Ankara Şereflikoçhisar ve Amasya da çiftçilerle gidip görüştüğümde yaşadıkları mağduriyeti anlattılar. Ürün tarlada kaldı .Üretici zarar etti 2021/2022 yılı üretimi ise düştü.Ülkemiz dünya da kuru soğan üretiminde 12, sırada kuru soğan veriminde ise 5 sırada görülüyor. Bu durumda dahi AKP iktidarı bir soğanın dahi planlı üretimini ve tüketimini düzenleyemiyor . Dünya da dekarda 1908 kg olan verim ise ülkemizde yer yer 3 .200 kiloyu dekarda buluyor. Buna karşı Hollanda,Hindistan, Çin ve Meksika gibi ülkeler ihraccatta % 53 payı ellerinde bulundururken ülkemiz iç pazarı dahi sorunsuz kılamıyor. Ülkemiz aynı zamanda ihracaat yapan bir ülke. Bu bağlamda da onuncu sıradayız . Geçtiğimiz yıllarda 250 bin tona ulaşan ihracaata yapıldı. 2022 yılında da üretim düşmesine karşı ihracaat devam etti.” dedi.
Ülkemizde soğan tüketiminin dünya ortalaması üzerinde olduğunu belirten Gürer ,Hindistan’dan sonra en çok soğan tüketen ülke durumundayız. Dünyada kişi başı ortalama 6 kg civarında. İken ülkemizde 2022 kg kadar çıkıyor. En çok üretim Ankara, Çorum, Amasya, Eskişehir, Hatay ve Tokat illerinde oluyor. Erkenci turfanda üretim ülke genelinde ortalama 300 bin ton civarında gerçekleşiyor. 2016/2017 TÜİK verilerine göre kuru soğan ithalatımız 2020/2021 döneminde 71 ton iken 2017/2018 yılında ise 195 ton ithalatımız var. 2018/2019 yılında ise 128 bin ton soğan ithal etmişsiz. 2021/22 yılında kuru soğan ithalatının gerçekleştiği ülkeler ise Bulgaristan, KKTC VE Özbekistan olurken 2021/ yılında ithalat düşmüş ve 28 ton gerçekleşirken önemli bölümü Bulgaristan’dan gelmiş. 2021/2022 yılı ihracatımızda 296 bin ton olarak gerçekleşmiş. Sonuçta AKP tarımda öngörüsüz ve plansız uygulamaları tüketiciyi de ,üreticiyi de vurmuştur” dedi.
