Vücudumuzun en büyük
organı olan karaciğer kendi kendini yenileme yeteneği yüksek bir organdır. Bir
yandan ağızdan alınan tüm yiyecek ve içeceklerin, diğer yandan hemen hemen tüm
ilaç ve besin takviyelerinin sindirilmesi, vücuda yararlı hale getirilmesi, kullanılmayan
ve vücuda zarar verebilecek şekle dönüşen kısımlarının zararsız hale
getirilerek vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Liv Hospital Gastroenteroloji
Uzmanı Prof. Dr. Binnur Şimşek karaciğer sağlığını korumak için yapılması
gereken püf noktaları anlattı.
· Hepatit
B ve C gibi tedavi edilmez ise karaciğer yetersizliğine yol açabilecek
virüslere karşı korunmalıyız. Özellikle hepatit B ve hepatit A gibi aşı ile korunması mümkün
olan hastalıklara karşı aşılar yaptırmalıdır. Ayrıca bu virüslerin bulaşmasını
önlemek amacıyla kişisel hijyen kurallarına çok dikkat edilmelidir. Hepatit B
ve C virüslerinin bulaşmasına yol açabilecek korunmasız cinsel temastan
kaçınılmalıdır. Steril olmayan malzeme kullanılarak yapılan tıbbi girişimler
(diş tedavileri, anjiyografi, jinekolojik muayeneler vb.) dövme-tatoo,
manikür-pedikür gibi uygulamalarda tek kullanımlık malzeme kullanılmasına özen
gösterilmelidir.
· Obezite
ve kontrolsüz diyabet hastalığı; karaciğer yağlanmasına yol açmaktadır.Bu yağlanma öncelikle
basit yağlanma şeklinde başlayıp, sonrasında yağlı hepatit denilen karaciğer
iltihabına yol açabilmektedir. Yıllar sonrasında da yağlı hepatit siroza
dönüşebilir. Sağlıklı beslenme, yeterli fiziksel aktivite ve kilo kontrolü ile
karaciğer yağlanması önlenebilir. Bu nedenle yağlı ve karbonhidratlı gıdaların
tüketimi sınırlanmalı, sebze-meyve tüketimi arttırılmalı, hazır gıda tüketimi
en aza indirilmelidir.
· Düzenli
egzersiz yapın:Kas gücünün korunması
ve arttırılması, eklem ve kas esnekliğinin kazanılması, denge ve koordinasyonun
güçlendirilmesi için mutlaka düzenli egzersiz yapılmalıdır. Bireysel sağlığı
koruyan en önemli aktivitelerden biri egzersiz yapmaktır. Egzersiz sırasında
salgılanan endorfin hormonu, stresin azalmasını ve kendinizi mutlu hissetmenizi
sağlar. Bu nedenle haftada 3-4 gün, en az 30 dakika egzersiz yapın.
· Alkol
kullanımı sınırlanmalıdır; eşlik
eden karaciğer hastalığı olan bireyler hiç alkol almamalıdır. Alkol hem yağlı
karaciğer hastalığına, hem alkolik hepatit ve siroza yol açabilmektedir.
· Doktor
önerisi olmadan ‘’gelişigüzel’’
ilaç kullanılmamalıdır: Pek çok ilaç veya bitkisel ürünün karaciğer için
zararlı etkileri olabilmektedir. Hangi ilaç veya ürünün karaciğer hasarına
sebep olabileceğini önceden mutlak biçimde tahmin etmek her zaman mümkün
olmamaktadır. Özellikle bazı grup antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar,
aktarlarda satılan bitkisel ürünler ve mantar zehirlenmesi; karaciğerde hasara
yol açabilmekte ve karaciğer yetersizliği tablosuna sebep olarak acilen
karaciğer nakli yapılamazsa, ölüme yol açabilmektedirler.