Manşet Haber 27.04.2020 12:36:59 0

KOVİT-19 YASASI İŞVEREN VE DEVLETİN YÜKÜNÜ AZALTIRKEN İŞÇİYE SEFALET GETİRİYOR!

KOVİT-19’ Salgınının Ekonomik
ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında ile Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılmasına Dair 7244 sayılı Kanun TBMM’de 16 Nisan’da kabul edildi. Aynı gün Cumhurbaşkanı
tarafından imzalandı ve aynı gece Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe girdi. Ham hum
şaralop! Yasa jet hızı ile yürürlükte…Çıkmaya çıktı da sadece gözle görülen
işten çıkarma ile ilgili işverenlerin yükünü tamamen ortadan kaldırdı! Bir
sefalet ücreti yükümlülüğünü de Devlete yükledi. Ve selam…

YASA NE DİYOR?

Yasa Hazine’nin belediyelerin,
bazı kamu alacaklarının beyan ve ödemelerini, dernek, oda, borsa, kooperatif,
şirketlerin genel kurul toplantılarının erteliyor. Seyahat acentaları ile
ilgili düzenlemeler yapıyor. Elektrik, su ve doğal gaz borçlarını silmiyor
sadece bunların ödenmemesi halinde kesilmemelerini öngörüyor. Şirketlerin kar
dağıtımını kısıtlıyor. Stokçulara, karaborsacılara cezalar öngörüyor.

Yasanın en önemli bölümü ise işverenlerin ve Devletin yani İŞKUR’un sorununu
çözüyor. Şöyle ki; İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre işçilere İŞKUR İşsizlik
Fonu’ndan kısa çalışma ücreti ödeyecek.

Kanunagöre; işveren tarafından ücretsiz izne
ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile işten
çıkarıldığında işsizlik ödeneğine hak kazanamayan işçilere, herhangi bir sosyal
güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve üç ay süreyle, bu
süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar
İşsizlik Fondan günlük 39,24, aylık 1.170 Türk Lirası nakdi ücret desteği
verilmesi için 4857 sayılı Kanuna geçici
10’ncu maddesinde düzenleme yapılmaktadır.

Bu ne anlama geliyor? İşçiyi işten çıkarma,
ama ücret de ödeme, sigorta vergi de ödeme ben Devlet olarak ona aylık 1.170 TL’cik veririm. Çünkü; işsizlik
ödeneğinde asgari ücretliye 1.765 TL 80
kuruş, yüksek ücretliye de 4.414 TL
50 kuruş ödemem gerekir. Bunun yerine sadece 1.170 TL’cik öderim. Sen de karlısın ben de. Bu kadar para da neyine
yetmiyor işçinin! Bu arada ben de Devlet olarak yani AKP olarak işten çıkarmayı
yasakladık havasını atarım.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ UYGULAMASINI GEREKTİREN HALLER

Kısa
çalışma ödeneği ile ilgili gerçekleşmesi gereken olağanüstü koşullar 4447
sayılı Kanunda ayrıntılı olarak açıklandığından ve Kovit-19 da bu kapsamda olduğundan diğerlerini burada
tekrarlamayacağım.

Kovit-19
küresel bir salgındır. Kısa çalışma
ödeneği ve işveren tarafından ücretsiz izne
ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile işten
çıkarıldığında işsizlik ödeneğine hak kazanamayan işçilerbu zorlayıcı neden
kapsamında olduklarından işsizlik fonunda ödeme almaları gerekmektedir.

İşçinin
kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

- Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya
zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya
durduğu koşullarının gerçekleşmiş olması ve;

- İşverenin kısa çalışma talebinin uygun
bulunması,

- İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447
sayılı Kanunun 50’nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası
primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir.

İşsizlik sigortası kapsamındaki işçiler ile salgınının
etkilerini azaltmak amacıyla;
“faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği
sağlanıp, işverenlerin de maliyetinin azaltılması amacıyla” kısa çalışma ödeneğine erişim şartlarının esnetilmesi
öngörülmektedir. Son üç yıl içinde 600 gün
prim ödemiş olma şartı 450 güne, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olma şartı ise 60 güne indirilmişti.

Bunlara ek olarak; 7244 sayılı Yasa ile; bu koşulları taşımayanlara da yani kısa çalışma ödeneğinden
yararlanamayan işçilerin ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları
süre kadar günlük 39,24, aylık ise 1.170 Türk Lirası nakdi ücret desteği
verilmesi mümkün olacaktır.

KOVİT-19
NEDENİYLE MÜFETİŞLER UYGUNLUK TESPİTİ YAPMAYACAKLAR

İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre;sigortalı kişileri çalıştıran işverenin; genel ekonomik, sektörel,
bölgesel kriz veya zorlayıcı nedenlerle (mücbir sebepler) işyerindeki haftalık
çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya
süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az
dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara
çalışamadıkları dönem için gelir desteği ödenmesi 4447 sayılı İşsizlik
Sigortası Kanunu’na yapılacaktır.

İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre;işverenin
başvurusu üzerine Çalışma Müfetişleri tarafından uygunluk tespitinin yapılması
gerekmektedir. 4447 sayılı
Kanuna eklenen geçici madde ile, kovit-19’unsebep
olduğu yoğun başvurulara ilişkin iş ve işlemlerin süratle sonuçlandırılması ve
bu sayede kısa çalışmanın etkinliğinin arttırılması amacıyla, sadece kovit-19
nedeniyle yapılan kısa çalışma başvuruları için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin,işverenlerin beyanı
doğrultusunda kısa çalışma ödemeleri yapılacaktır.

ÖDEMELER İÇİN İŞVEREN İŞKUR’A
BAŞVURUDA BULUNMALIDIR

İşverenin; genel ekonomik, sektörel,
bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli
ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR)’ Kısa ÇalışmaTalep Formu’nu ve Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesini tanzim
ederek kısa çalışma başvurusunda bulunulabilir.

Bu
başvurular iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması halinde
uygulanmaktadır.Genel olarak başvurunun yapıldığı tarih itibariyleişçi veya
işçilerin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme gün
sayıları şartlarını sağlamış olmaları gerekir.

Ancak
yukarıda da belirtildiği üzere;Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma
başvurularında son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde
450 gün prim ödemiş olmasıkısa çalışma ödeneği uygulamasından yararlanması
uygun bulunmuştur.İşveren başvurularına İŞKUR tarafından durumu işçilere bildirilmek
üzere yazı ile bildirilir. Durum varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi
sendikasına da bildirilir.

FAZLA
VEYA YERSİZ ÖDEMELERİ YASAL FAİZİ İLE GERİ ALINMASI VE PRİM ÖDEMELERİ

İşverenin
hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile
birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal
faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı
süre için genel sağlık sigortası primleri ödenecek ama söz konusu dönemde kısa
ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmeyecektir.

KISA ÇALIŞMANIN ERKEN SONA ERMESİ VE KESİLMESİ VE İŞVERENLERİN
KAYIT TUTMASI

İşverenin,
kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar
vermesi halinde durumu İŞKUR’un
ilgili birimine ve varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere 6 işgünü öncesinde yazılı olarak
bildirmesi zorunludur. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma
sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile
birlikte işverenden tahsil edilir.

Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya
başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan
doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş
göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu
olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.