5 bakan, 9 ihale, 3 temel atma ve 1 açılış töreni gören 13 yılda yapılan Çukurova Havalimanı için çok soru var. Şakirpaşa Havalimanı neden yenilenmedi? Mersin ve Adana havalimanları aynı anda açık olamaz mı?
Çukurova Havalimanı’nı duymuşsunuzdur. Nedeni anlaşılamayan bir şekilde şehir içindeki 1937 yılında açılan Adana Şakirpaşa Havalimanı’nın yerine açıldı.
Ne yazık ki yıllardır hizmet veren yer kapatıldı. Neden diye sorsanız kapasite yetersizliği diye hazır bir cevap verecekler.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu günlerdir havaalanı işletmesini yapacak firmadan daha fazla reklam yapıyor.
Bakın ben size uğruna 8 milyon metrekare tarım arazisi kamulaştırılan süreci en başından anlatayım.
Adana İl Koordinasyon Kurulu, 27 Temmuz 2010’da yaptığı basın açıklamasında, havalimanı için seçilen Mersin-Kargılı bölgesinde DSİ sulama tesislerinin ve sulama ve drenaj kanallarının olduğunu, zeminin tarımsal açıdan zengin sulu mutlak tarım arazisi olarak nitelendiğini belirtmişti.
Zaten araziler kamulaştırılmadan önce kuşlar iktidar yandaşlarına haber vermiş olmalı ki iş insanları tarafından arazilerin büyük kısmı alınmış. Çiftçinin elinden alınan arazilere verilen paraları sonradan “fazla verdik” diye geri istediler.
Neyse... Madde madde süreci aktarayım.
- Havaalanının ilk ihalesi yap işlet devret modeli ile 2011’de gerçekleşti.
- İhaleye tek firma olarak katılan ve 357 milyon Avro teklif ile Koçoğlu Grubu’na bağlı Skyline Havacılık ile Zonguldak Özel Sivil Havacılık Ortak Girişimi aldı.
- İhaleyi kazanan firma 30 milyon yolcu kapasiteli olacağı belirtilen havaalanının inşasını 36 ayda bitirilecek ve 9 yıl 10 ay 10 gün boyunca havalimanını işletecekti.
- 28 Mayıs 2013 tarihinde temel atma töreni yapıldı. Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım’dı.
“İşletilecekti” diyorum çünkü 2014 Temmuz ayında yapım işleri daha yüzde 20 seviyesindeyken firma mali sıkıntıya girdi. Firma iflas erteleme talebinde bulundu ancak başaramadı, firmaya kayyum atandı ve DHMİ 2015 yılında sözleşmeyi feshetti.
Halihazırda 60 milyon Avro harcanmış proje yarım mı bırakılacaktı. Devam edelim.
- Hemen altyapı ve üstyapı olarak iki ihale daha açıldı. İhale tarihi üç defa ertelendi. Sonra ihale yapıldı ama sonucu açıklanmadı.
- İtirazların ardından ihaleyi Hazaryol ve Budakyol Ortak Girişim Grubu’nun 224 milyon 874 bin Türk Lirası teklif ile aldığı açıklandı. Yani Bayburt Grup altyapı ihalesini almıştı.
- Bir kez daha temel atma töreni yapıldı. Bu sefer Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan’dı. 29 Ekim 2018 tarihinde havaalanı açılacak dendi.
- Dendi ama üstyapı ihalesi yapılmamıştı. 2017 Ekim ayında ihale planlandı, iptal edildi.
- 5 Mart 2018 tarihinde yapılmaya çalışıldı yine iptal edildi.
- 23 Mart 2018 tarihinde ihale yapıldı. İhaleyi 899 milyon TL bedel ile Tav Tepe Akfen ve Nehirsu İnşaat aldı.
- Havaalanı inşaatı devam ederken bir bakan değişikliği daha oldu. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan bakan oldu. Havaalanı ne zaman açılacak sorularına 2019 diye cevap veriyordu sonra bu tarih 2020 yılı diye değişti.
- Daha sonra göreve Adil Karaismailoğlu geldi. Sorulara kaçamak cevap verip yüzde 73’ü bitti diye geçiştirdi.
Bu sırada skandal bir gelişme oldu. DHMİ’nin Eski Genel Müdürü Funda Ocak, 22 Aralık 2018’de TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu’na projeye ilişkin bilgi verdi. Funda Ocak şunları söyledi:
“Altyapının bitim tarihi Mart 2019 ve fiziki gerçekleşmesi şu an itibarıyla yüzde 40. Altyapıda yüzde 40’ta tıkandık. Üstyapı da 899 milyon TL’ye ihale edildi. Yer teslimi yapıldı. Mayıs ayından beri herhangi bir ivme kazanamadık. Büyük bir ihtimalle bu proje feshe gidecektir.”
Bunları dedi ve 2 ay sonra emekli oldu.
Süreç ilerledi.
- Yılan hikâyesine dönen havaalanının yapımı 2020/2021 Cumhurbaşkanlığı programında da yer aldı.
- 2021 yılı programında da KÖİ (kamu özel işbirliği) kapsamında ihaleye çıkılacağı yer aldı.
- DHMİ Genel Müdürlüğü’nün Resmi Gazete’nin 24 Aralık 2019 tarihli sayısında Çukurova Havalimanı üstyapı tesislerinin yapımı, iç ve dış hatlar terminali ile mütemmimlerinin işletilmesi için ihalenin “kapalı teklif alma usulü” ile 4 Şubat 2020’de yapılacağı duyuruldu.
- Ancak o da yapılamadı iptal edildi ve 16 Mart 2020 tarihinde yapıldı.
- 16 Mart’taki ihalede, Limak-Kalyon-Cengiz İnşaat ortak girişimi, şartlı teklif vermesi nedeniyle ihale dışı bırakıldı.
- Günbeton İnşaat ve Tic. AŞ-Terminal Yapı Ticaret AŞ Ortak Girişimi ile yapılan pazarlık neticesinde 100 milyon Avro kira bedeli karşılığında ihale sonuçlandırıldı.
Gelgelelim sonuçlandırıldı ama ihaleden 12 gün sonra yine Bakan değişti. Bu sefer Mehmet Cahit Ruhan’ın yerine göreve Adil Karaismailoğlu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı görevine getirildi ve yeni bakanın onay ile rekabet koşullarının artırılması kamu menfaati açısından daha faydalı olacağı düşünüldü.
- İhale yine iptal edildi.
23 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, yeni ihalenin 26 Ekim’de gerçekleşeceği duyuruldu. Ancak ihaleye iki gün kala 20 Kasım tarihine ertelendi.
Ve 9. kez ilan edilen ihale yapıldı. 297 milyon Avro (+KDV) karşılığında Favori İşletmecilik ile YAKO Tekstil ortak girişim grubu ihaleyi kazandı.
Şirketlere 2.3 milyon iç hat giden yolcu, 347 bin de dış hat giden yolcu sayısı garantisi verildi.
Peki, adını ilk defa duyduğumuz Favori İşletmecilik kime ait?
Firma Çerkezköy adresli ve Kozuva Şirketler grubuna bağlı bir şirket. Yönetim kurulu Süleyman Kozuva, Mustafa Kozuva, Sinan Kozuva, Emre Kozuva görünüyor.
Süleyman Kozuva kim diye bakınca ise karşımıza düğüm çıkıyor.
Çerkezköy’de Kardeşler Yapı ile başlayan mütevazı hayat 2013 yılında FETÖ’nün derneğine yapılan üyelik sonrası holding yoluna doğru inanılmaz ilerlemiş.
Gelin tamamı açık kaynaklarda yer alan bilgilere göz atalım.
Çukurova Havalimanı işletmesini alan Favori İşletmecilik 2005 yılında kuruldu. Faaliyet alanı “havaalanı işletmeciliği” olarak yer alıyor. Favori İşletmecilik, açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan Somali Mogadişu Havaalanı’nın 2013 yılında 20 yıl süreyle işletmesini almış.
Diğer firma YAKO Tekstil de Çerkezköy kökenli. Firmanın faaliyet alanı “çorap imalatı” olarak gözüküyor. İki şirket de aslında Kozuva Şirketler Grubu bünyesinde faaliyet gösteriyor.
Başakşehir Okulları markası ile eğitim sektöründe, Aviasoft markası ile yazılım, Bross markası ile de teksil sektöründe faaliyette olduğunu belirtmiş.
Bross markasını hatırlarız. Çorap üreten Bross Tekstil’de işten çıkarılan iki kişinin işe iade davasının basın açıklamasında 18 işçi darp edilerek gözaltına alınmıştı.
Süleyman Kozuva, Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası başkanı ve sonrasında AKP Çerkezköy Belediye Başkan adayı ve AKP milletvekili aday adayı olmuş.
Eski Milliyetçi Hareket Partisi Çerkezköy İlçe Başkanı Mustafa Ordu 2016 yılında bir basın açıklaması yapmış. Siyasi rakibi Kozuva hakkında FETÖ/PYD kapsamında incelendiğini, hesaplarına el konduğunu ve yurtdışına çıkma yasağı getirildiğini iddia etmiş.
Süleyman Kozuva da iddialara cevap vermiş, FETÖ’cü derneğe şimdi rahmetli olan vali Zübeyir Kelebek vasıtasıyla girdiğini kabul etmiş. 2013’ün sonunda da dernekten istifa ettiğini açıklamış.
Ekonomist Selçuk Geçer’in 28 Haziran 2021 tarihinde Halk TV’deki iddiasına göre Süleyman Kozuva, FETÖ’nün Çerkezköy imamı olan ve ÇESİAD’ı kurdurup genel koordinatörlük yapan Efraim Özcan tarafından FETÖ’nün üst düzey yönetiminin onayını alarak yönetici olarak atanıyor.
Zaten bu yüzden Süleyman Kozuva’nın mal varlığına el konmuş, yurtdışı yasağı getirilmiş.
Sonrasında sihirli bir el değmiş ve yargılamadan aklanmışlar.
Adana’ya dönersek... 5 bakan, 9 ihale, 3 temel atma ve 1 açılış töreni gören 13 yılda yapılan Çukurova Havalimanı için çok soru var.
Şakirpaşa Havalimanı neden yenilenmedi?
Mersin ve Adana havalimanları aynı anda açık olamaz mı?
Yeni yapılan havalimanı Adana’ya 45 kilometre iken ne metro ne banliyö ne de otobüs hattı çekmeden açmak iş bilmezlik değil midir?
Yoksa bunları bahane edip bir de milyonlarca Avroluk metro-tren ihalesi mi yapılacak?
Bu soruların cevaplarını bilmiyorum. Ama bildiğim tek bir şey var. Bir Adanalı olarak Adana halkı bu yaptığınızı unutmaz. Cevabını er ya da geç alırsınız.
