Görmenin aslında öncelikle bir beyin fonksiyonu olduğunu belirten KadıköyŞifa Sağlık Grubu Ataşehir Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Şehvar Nefesoğlu ; Beynin bu bölümünün 7-8 yaş sonrası da gelişimini tamamladığından tedavi için geç kalınmış olabileceği konusunda uyardı.
Bundan 20 yıl önce myopinin (uzağı görememe) başlama yaşı 9-10 yaş gibi iken günümüzde bu 8 yaş seviyesine kadar düşmüştür. Bunda ergenliğin daha erken yaşlara gerilemesi ve ekranlı cihazların çocukluk döneminde yoğun olarak kullanılması rol oynamaktadır.
Okul döneminde ortaya çıkan en belirgin görme bozukluğu olan hipermetropi ( yakını görememe); doğumla birlikte başlar ve yaşla beraber gittikçe geriler. 6. ayında 5-6 dioptri ölçtüğümüz pek çok bebek 1 yıl içinde normal göz seviyelerine gelmektedir. Eğer hipermetropi seviyesi çok yüksek değilse ve 2 göz arasında belirgin fark yoksa uzak görme ile ilgili sorun yaşanmaz. Ancak okul donemi çocuk yakın çalışmaya başladıktan sonra baş ağrısı şikayeti ile ortaya çıkar ve beraberinde özellikle içe kayma (şaşılık) da olabilir.
Hipermetropinin tedavisi son derece kolaydır ve çoğu hasta zamanla gözlük takmasa bile kendiliğinden düzelebilir. Bu yaşlarda ortaya çıkan veya düzelen bozukluklar gelişimle ilgilidir. Gelişim ile birlikte vücudun diğer bölümleri gibi gözde büyür. Gözün ön arka ekseni uzadıkça hipermetropi geriler ve tam tersine myopi artar. Bu yüzden okul döneminde veya daha önceki yaşlarda hipermetrop gözlük kullanan pek çok çocuk ergenlikten sonra artık gözlük ihtiyacı duymaz. Ama bu hipermetropi kayboldu anlamına gelmez ve 35 yaş sonrasında tekrar geri döner.
Eğer 2 göz arasında belirgin numara farkı veya şaşılık varsa görme tembelliği diye adlandırdığımız problem ortaya çıkar. Görme tembelliği; bir gözde veya nadiren her iki gözde var olan kırma kusuru ve kayma düzeltilse bile görme kapasitesinin tam olamamasıdır. Çünkü asıl gören kısmımız beynimizdir. Göz ışık hissini alıp beyine yollar ve beyin bunu görüntü olarak yorumlar. Beynin bu bölümü özellikle ilk 3 yaşta çok hızlı gelişirken, 7-8 yaş sonrası da gelişimini tamamen bitirir. Bu yaştan sonra yapılan tedaviler, beyin gelişimini tamamladığı için olumlu sonuçlanmaz. Yani aslında görme tembelliği ilk 3 yaşta zaten mevcuttur ve bu dönemde tespit edilirse tedavisi çok daha iyi sonuç verir. Maalesef okul döneminde tespit edilen görme tembelliklerinin tedavi başarısı son derece kısıtlıdır.
Myopi günümüzde 8-9 yaşlarında başlamaktadır. Rutin göz muayeneleri yapılmayan çocuklarda sorun ancak sınıfta tahtayı arkadaşları gibi net göremediğinde ortaya çıkar. Bu tamamen yapısal bir olaydır ve yaşla beraber ilerler. 10-16 yaş arası dönem en hızlı arttığı dönemdir. 20 yaş sonrası artış genellikle olmaz veya artış hızı çok yavaşlar. Amerika'da 1970 yılında yapılan araştırmada, 12-54 yaş arası myopi oranı %25 iken, 2004 de bu oran %41 e kadar yükselmiştir.
Ekran kullanımı ile myopi artışı arasında kesin bir bağ ispatlanmamış olsa bile özellikle ilk 2 yaşta çocukları ekranlı cihazlardan olabildiğince uzak tutmak, daha sonraki yaşlarda da bunu günde en fazla 2 saat ile kısıtlamak uygun olacaktır. Bu sadece göz bozukluğu için değil, obezite, dikkat bozukluğu, sosyalleşememe gibi problemler içinde gereklidir.
Okul çağı başladığında gözde kayma problemi olan çocuklar bunu daha önemsemeye ve problem etmeye başlarlar. Kayma problemi olan ve cerrahi ile düzeltilebilecek çocuklar çok zaman kaybetmeden efektif şartlarda ameliyat edilmelidir. İyi bir cerrahi sonrası başarı şansı %100 e yakındır. Bazı şaşılıklarda sadece gözlük tedavisi şaşılığı tamamen düzeltebilmektedir.
Göz kapağı düşüklüğü okul döneminde kozmetik bir sorun olarak ön plana çıkar. Eğer kapak düşüklüğü görmeye engel oluyorsa derhal ameliyat edilmelidir. Kozmetik amaçlı müdahaleler için genellikle 15 yaş sonrasını beklemekteyiz.
