Vergi Kanunlarında yapılan değişiklikler 7 Aralık tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Daha önceki yazılarımızda da belirtiğimiz üzere vergilerimiz arasına 3 yeni vergi kanunu eklendi. Yürürlükte bulunan vergilerde arttırıldı. Bu ay sonunda Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bütün vergiler en az yeniden değerleme oranında muhtemelen yüzde 22.58 oranında arttırılacak. Yürürlüğe giren bu Kanunla esnafın, tüccarın sırtına otomobil gider ve amortismanlarının vergi matrahından düşürülmemesi yani gider yazılmasına kısıtlama getirilmesi. Bu yazımızda bu konuyu inceleyeceğiz.
YASAL DÜZENLEMEDEN ÖNCEKİ UYGULAMA
Yayınlanıp yürürlüğe giren düzenlemeden önceki uygulamada;
- Motorlu taşıtlar vergisi hariç olmak üzere, işletme aktifine kayıtlı olup kazancın elde edilmesinde kullanılan binek otomobillerin amortisman başta olmak üzere kiralama bedeli dahil tüm giderleri,
- Motorlu taşıtlar vergisi hariç olmak üzere serbest meslek kazanç defterine kayıtlı olup kazancın elde edilmesinde kullanılan binek otomobillerin amortisman başta olmak üzere kiralama dahil tüm giderleri,
Ocak 1999 tarihinden beri kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul ediliyordu.
Sadece, binek otomobillerin amortismanına yönelik bir sınırlama vardı, o da kıst Amortisman uygulaması. Bu düzenlemenin nedeni de yıl sonlarında alınan otomobiller için yüksek amortisman ayırmak suretiyle o yıl vergi matrahını azalmak isteyen açık gözler için düşünülmüştü.
Yani; iktisap edildiği ilk hesap döneminde dönemin bitimine birkaç ay kalmışsa, ay kesri tam sayılmak suretiyle kalan aylar için amortisman hesaplanma önlemiydi.
KANUN DEĞİŞİKLİĞİ İLE ESNAF VE TÜCCAR DAHA ÇOK VERGİ ÖDEYECEK
Binek otomobillerin giderleri ile amortismanlarına ilişkin olarak 7194 sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ve 68’nci maddelerinin parantez içlerine eklenen hükümle mükellefler aleyhine düzenleme yapılmaktadır.
Kanun gerekçesinde; ‘’binek otomobillerin aktife veya envantere dahil olduğu halde şahsi ihtiyaçlar için kullanıldığı ve bu binek otomobillerin giderlerinin ve amortismanlarının gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alındığının görüldüğü, bu tür suiistimallerin önlenmesi için bu düzenlemelerin yapıldığı’’ ifade ediliyor.
Düzenlemenin İncelenmesinden anlaşılacağı üzere; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların (sürücü kursları, rent a car ve taksi işletmeleri vb.) bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere;
- Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 TL’ye kadarlık kısmı, ticari kazancın (şirketler açısından kurum kazancı) tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınabilecek, aşan kısım gider yazılamayacağı,
- Binek otomobillerinin iktisabına ilişkin ÖTV ve KDV toplamının en fazla 115.000 TL’ye kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecek, fazlası gider yazılamayacağı, düzenlenmektedir.
Önceki uygulamada ise; ÖTV ve KDV toplamı tutara bakılmaksızın doğrudan gider olarak yazılıyordu.
Bu defa Kanuni düzenleme ile;
- Binek otomobillerine yapılan tamir, bakım, onarım, sigorta vb. giderlerin en fazla % 70’i gider olarak yazılabilmesi, kalan % 30’luk kısmı,
- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i gider olarak, yüzde 30’luk kısmı,
- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı,
Gider olarak yazılmayacak. Bu düzenleme ile binek otomobillerinin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.
YASA İLE GETİRİLEN KISITLAMALAR NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR?
Kanunun 'Yürürlük' başlıklı 52’nci maddesinde, bu düzenlemelerin 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtiliyor.
Buna göre konuya şu şekilde devam edebiliriz:
2019 yılı sonuna kadar binek otomobil alan vergi mükellefleri, ÖTV ve KDV toplamının tamamını gider olarak yazabilir ve vergi matrahından düşebilir.
KANUNİ DÜZENLEMENİN UYGULAMADA YARATACAĞI TEREDDÜTLER
2019 yılı sonuna kadar satın alınan binek otomobillerin amortismanı ile ilgili bir sınırlama olup olmayacağı konusunda ciddi tereddüt ve karışıklık söz konusu.
Kanun hükmünde yer alan 'Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.' şeklindeki düzenleme nedeniyle, 2019 yılı ve önceki yıllarda edinilenler hakkında bu Kanun hükmü uygulanmayacaktır.
Tereddüt edilen konu;Kanun’un Resmi Gazete’de yayınlandığı 7 Aralık – 31 2019 Aralık arasında alınan otomobillerin kısıtlamaya tabi olup olmadığı tereddüt yaratmaktadır.
2019 yılı sonuna kadar alınan binek otomobiller için Kanun ile getirilen amortisman kısıtlamasının uygulanması söz konusu olamayacağını düşünenlerdenim.
Çünkü, söz konusu düzenleme 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği Kanunun yürürlük maddesinde belirtilmektedir.
Sonuç Olarak; gerçek bir vergi matrahına ulaşmak için, verginin tabana ve harcamanın her aşamasında uygulanmasının temini ve sağlıklı belge düzeni için;
Verginin tabana yaymak ve mükelleflerin özel harcamaları dahil her türlü giderlerini gelir ve kurumlar vergisi matrahlarından indirilmeleri,
Vergi matrahının doğru ve gerçek olarak kavranması için vergi incelemelerinin etkinleştirilmesi,
Vergi incelemelerinde ve her türlü uygulamalarında görevlendirilen elemanların nitelik ve niceliklerinin yükseltilmesi, ücret ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi,
Konusunda gerekli önlem ve düzenlemelerin yapılması gerekir.
Sabri Arpaç
sabriarpacymm@gmail.com
