Rus fizyolog Pavlov’un köpeklerle yaptığı deneyi bilmeyen yoktur. Köpeklere et verirken, zil çalar ve bunu yüzlerce kez tekrarlar. Sonunda köpekler zil sesini her duyuşlarında, sanki et yiyeceklermiş gibi salyası akmaya başlar. Buna 'şartlı refleks' denir.
Aynı duyguyla sürekli beslenen hayvanın doğasında olmayan bir uyaran, yani zil sesi, onu doğasında olan eti görmüş gibi heyecanlandırır olmuştur. Ama, sürekli zil çalınır ve hiç et gösterilmezse, bir süre sonra şartlı refleks yok olmaya başlar. Refleksin pekiştirilmesi için ara sıra et verilmelidir.
Köpeklerin ağızlarının sulanması için şartlı refleks düzenli olarak pekiştirilmelidir. Şartlı refleksin objesi köpeklere karşı et olabildiği gibi başka yaratıklara karşı hububat da olabilir.
Bir gün Pavlov'un enstitüsünü su basar ve köpeklerin bir kısmı boğulur. Boğulmayanlar tekrar bir araya getirilir. Ama tir tir titremektedirler. Çünkü içlerine ölüm korkusu girmiştir.Pavlov zilini çalar ama köpekler hiçbir tepki vermez.
Pavlov teşhisi ve kuralı koymuştur: “Ağır travmalar, şartlı refleksleri yok eder.” Köpekler yeniden en doğal, en ilkel durumuna dönmüşlerdir.
PAVLOV’UN ORTAYA KOYDUĞU ŞARTLI REFLEKS AYNEN İNSANLAR İÇİN DE GEÇERLİDİR.
HER ZİL ÇALINIŞINDA AĞZI SULANARAK, “VUR DE, VURALIM, ÖL DE, ÖLELİM,” DİYENLERİ, SİSTEMLİ BİR ŞEKİLDE BESLEYEMEZSENİZ, BİR GÜN REFLEKS KIRILMASI YAŞAYACAKLARDIR.
O ZAMAN YİNE VURACAKLAR, ÖLECEKLER AMA KİMİ, KİM İÇİN, KİMLERLE BİLİNMEZ.
ANCAK, BESLENMEDİKLERİ SÜRECE EN DOĞAL EN İLKEL HALLERİNE DÖNECEKLARİ KESİN.
GERİSİNİ DE ARTIK ZİL ÇALMAYA TAKATLARI KALMAYAN SAHİPLERİ DÜŞÜNSÜN.