Türkiye Ziraat Odaları
Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan ayı öncesinde yaptığı fiyat
değerlendirmesinde, geçen ay sonuna kıyasla üretici ve market fiyat farkının
6,4 kata kadar ulaştığını bildirdi.
Bayraktar,
“Üreticilerimiz ürününü düşük fiyata satarken tüketicilerimiz pahalıya tüketmek
durumunda kalıyor. Bütün kesimler sağduyulu davranmalı, spekülatörlere
fırsat verilmemelidir” diye konuştu.
Ramazan ayının bu
yıl, koronavirüs salgını ile mücadele sürecinde idrak edileceğini
hatırlatan Bayraktar, “Sofralarda eksik olmasın diye çiftçimiz tarlada
kalacak. Virüse karşı mücadelede milletimizin sağlıklı beslenmesi ilaç kadar
önemlidir. Çiftçilerimiz, vatandaşlarımızın huzurlu bir şekilde iftar
yapabilmeleri ve sağlıklarını koruyabilmeleri için çalışacak. Ramazan’da
sofralarda hiçbir şey eksik kalmayacak” diye konuştu.
Bayraktar, “Gıda
arzında sıkıntı yaşanmaması için çiftçilerimizi desteklemek, üretime devam
etmelerini sağlamak zorundayız” ifadelerini kullandı.
Yeterli ve dengeli
beslenmenin sağlıklı yaşam için bir gereklilik olduğunu vurgulayan Bayraktar,
“Ramazan ayını huzurlu bir şekilde geçirebilmemiz için vatandaşlarımızın gıda
ihtiyacını eksiksiz olarak karşılamalı, sağlıklı beslenmelerini sağlamalıyız.
Çiftçilerimizi motive etmek ve tarlada tutmaktan başka çaremiz yok. Aksi
takdirde gıda ürünlerini, ya raflarımız boş kaldığı için bulamayacağız ya da
çok pahalı olduğu için satın alamayacağız” ifadelerini kullandı.
Koronavirüsle mücadele edilen bu dönemde, gıda güvenliği ve
tarımsal üretimin öneminin daha iyi anlaşıldığını ifade eden Bayraktar, fedakar
Türk çiftçisinin tüm zorluklara rağmen üretime devam ettiğini vurgulayarak,
“Üreticilerimizin 766 Ziraat Odamız aracılığıyla tespit ettiğimiz sorun ve
taleplerini, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ilgili Bakanlara ilettik. Tarım
sektörünün öncelikli olacağı bir ekonomik paket açıklanmasını bekliyoruz” diye
konuştu.
Üretilen gıdaların tüketiciye ulaştırılması konusunda da özenli
davranılması, pazarlama sürecinde sorun yaşanmaması için önlem alınması
gerektiğini ifade eden Bayraktar, “Ramazan ayı içerisinde sokağa çıkma yasağı
uygulanması durumunda, vatandaşlarımızın taze meyve sebze ihtiyaçları ekmek
dağıtımında olduğu gibi evlerine kadar ulaştırılmalı, iftarı bekleyen tüketicilerimizin
taze gıdaya erişimi sağlanmalıdır” diye konuştu. Bayraktar, “Belediyeler ve
belediyeler tarafından belirlenen pazarcı esnafının, semtlerde seyyar olarak
satış yapması sağlanabilir” önerisinde bulundu.
Bayraktar, Ramazan
ayında görülebilecek gıda fiyat artışları konusunda uyarılarda bulundu. Ramazan
nedeniyle gözlerin gıda fiyatlarına çevrildiğini bildiren Bayraktar,
“Beklentimiz bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suiistimal
edilmemesidir” dedi.
Bayraktar, 2007 yılından
bu yana, Ramazan öncesi fırsatçılığa izin verilmemesi konusunda çalışmalar
yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin, bu Ramazan boyunca da üretici ve
market fiyatlarını takip edeceğini, kamuoyunu bilgilendirmeye devam edeceğini
vurguladı.
Üretici market fiyatları
Bayraktar, geçen ay
sonuna göre markette 26, üreticide 6 üründe fiyat artışı; markette 12,
üreticide 13 üründe fiyat düşüşü olduğunu; markette 2, üreticide 13 üründe
fiyatın değişmediğini bildirdi.
Ay sonundan
bu güne fiyatı en fazla artan ürünün markette domates, üreticide karnabahar
olduğunu belirten Bayraktar, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette
patlıcan, üreticide ise sivri biber olduğunu belirtti.
Ramazan ayı
öncesinde üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 541,90 ile
lahanada yaşandığında dikkati çeken Bayraktar, “Fiyat farkının kuru incirde
yüzde 390, elmada yüzde 304,50, maydanozda yüzde 295,60, kabakta yüzde 284,29
olduğunu bildirdi.
Lahananın 6,4
kat, kuru incirin 4,9 kat, elmanın ve maydanozun 4 kat, kabağın 3,8 kat fazlaya
tüketiciye satıldığını vurgulayan Bayraktar, “Üreticide 35 kuruş olan lahana
markette 2 lira 25 kuruşa, 13 lira olan kuru incir 63 lira 70 kuruşa, 1 lira 63
kuruş olan elma 6 lira 59 kuruşa, 50 kuruş olan maydanoz 1 lira 98 kuruşa, 1
lira 38 kuruş olan kabak 5 lira 32 kuruşa satılmaktadır” dedi
Market fiyatlarındaki
değişim
Ay sonundan bu güne
markette kuru fasulye ve kuru üzüm fiyatında bir değişim meydana gelmezken,
fiyat düşüşünün en fazla yüzde 24,87 ile patlıcanda görüldüğünü bildiren
Bayraktar, şunları kaydetti:
“Patlıcandaki
fiyat düşüşünü yüzde 12,34 ile sivri biber, yüzde 9,54 ile kabak, yüzde 9,13
ile limon, yüzde 9,05 ile pırasa, yüzde 7,03 ile salatalık izledi.
Markette en
fazla fiyat artışı ise yüzde 46,42 ile domateste yaşandı. Domatesteki fiyat
artışını yüzde 35,82 ile karnabahar, yüzde 22,20 ile elma, yüzde 12,52 ile
lahana, yüzde 11,54 ile havuç, yüzde 7,23 ile patates, yüzde 7,11 ile nohut,
yüzde 6,89 ile tavuk eti, yüzde 6,61 ile yeşil soğan, yüzde 6,60 ile maydanoz,
yüzde 5,56 ile yumurta, yüzde 5,32 ile kaşar peyniri takip etti.”
Üretici fiyatlarındaki
değişim
Ay sonundan bu güne
üreticide, pırasa, lahana, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil
mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, fındık, zeytinyağı ve süt fiyatında
bir değişim meydana gelmezken, yüzde 45,41 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürünün
sivri biber olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Sivri
biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 38,52 ile kabak, yüzde 31,45 ile salatalık,
yüzde 24,64 ile yeşil soğan, yüzde 22,02 ile patlıcan, yüzde 18,10 ile marul,
yüzde 14,81 ile limon, yüzde 11,82 ile kuru soğan, yüzde 9,33 ile patates,
yüzde 9,09 ile maydanoz, yüzde 7,69 ile ıspanak, yüzde 3,07 ile kuzu eti, yüzde
0,28 ile dana eti izledi.
Üreticide en
fazla fiyat artışı yüzde 73,33 ile karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat
artışını yüzde 59,14 ile domates, 28,13 ile havuç, yüzde 19,81 ile yumurta,
yüzde 6,59 ile kuru üzüm, yüzde 3,54 ile Antep fıstığı takip etti.”
Fiyat değişimlerinin
nedenleri
Artan hava sıcaklıkları
ve alınan karantina tedbirlerinin fiyatlarda etkili olduğunu belirten Bayraktar
şu bilgileri verdi:
“Geçen ay
sonundan bu yana, sivri biber, kabak, salatalık, yeşil soğan, patlıcan, marul
ve maydanozda artan hava sıcaklıkları ile birlikte hasat edilen ürün miktarında
yaşanan artışın yanı sıra karantina tedbirleri kapsamında vatandaşların sokağa
çıkmaması nedeniyle talepte yaşanan daralma fiyatların düşmesinde etkili
olmuştur.
Özellikle
çabuk bozulan yeşil soğan, marul, maydanoz, ıspanak gibi ürünlerde tüccarın
aldığı malı satamama endişesi ile piyasada görülen yavaşlama fiyatları
etkilemiştir.
İhracata
getirilen yasak limon fiyatlarının düşmesine neden olmuştur. Limonda ihtiyaç
fazlası ürünün; üretici fiyatlarını düşürmeden, iç piyasada arzda daralmaya
meydan vermeyecek şekilde kademeli ve kontrollü olarak ihracatı sağlanmalıdır.
Kuru soğanda
Çukurova Bölgesinde yazlık çeşitlerin hasadının başlamasının yanı sıra soğanda
devam eden ihracat yasağı fiyatları aşağı çekmiştir.
Patateste
görülen fiyat düşüşünde karantina tedbirleri nedeniyle alımlardaki yavaşlama
etkili olmuştur.
Bu süreçte
fiyatı artan ürünlere baktığımızda karnabaharda artık sezon sonunun gelmiş
olması, domateste ihracattaki artış fiyata yansımıştır.
Havuçta ise
önemli üretim merkezi olan Beypazarı’nda sezon sonuna gelinmesi etkili
olmuştur.
Kuru üzümde
dolar kurundaki yükselme ile ihracatta yaşanan artış fiyatı yükseltmiştir.
Antep fıstığında az da olsa görülen artışta rekoltenin düşük olması etkilidir.”
Geçen yıl Ramazan
öncesine göre market fiyatlarındaki değişim
Bu yıl ve geçen yıl
Ramazan ayı öncesindeki fiyatları da değerlendiren Bayraktar; geçen yıl Ramazan
öncesine göre markette 26, üreticide 14 üründe fiyat artışı; markette 13,
üreticide 17 üründe fiyat düşüşü olduğunu bildirdi.
Bayraktar,
geçen yıl Ramazan öncesine göre fiyatı en fazla artan ürünün markette Antep
fıstığı, üreticide kırmızı mercimek; fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette
pırasa, üreticide lahana olduğunu belirtti.
Geçen yıl
Ramazan öncesine göre markette fiyat düşüşünün en fazla yüzde 57,85 ile
pırasada görüldüğünü bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Pırasadaki
fiyat düşüşünü yüzde 56,30 ile lahana, yüzde 50,93 ile havuç, yüzde 40,06 ile
kuru soğan, yüzde 28,33 ile domates, yüzde 27,20 ile patates, yüzde 21,68 ile
marul, yüzde 15,01 ile patlıcan izledi.
Markette en
fazla fiyat artışı ise yüzde 55,88 ile Antep fıstığı, yüzde 52,09 ile limon,
yüzde 40,68 ile elma, yüzde 34,16 ile mısırözü yağı, yüzde 33,45 ile süt, yüzde
26,22 ile kırmızı mercimek, yüzde 25,39 ile ayçiçek yağı, yüzde 24,37 ile kaşar
peyniri, yüzde 23,11 ile maydanoz, yüzde 22,30 ile yoğurt, yüzde 20,31 ile
sivri biber takip etti.”
-Geçen yıl Ramazan
öncesine göre üretici fiyatlarındaki değişim
Geçen yıl
Ramazan öncesine göre üreticide fiyatı en fazla düşen ürünün 76,67 ile lahana
olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Lahanadaki
fiyat düşüşünü 69,21 ile pırasa, yüzde 65,83 ile havuç, yüzde 48,48 ile
patlıcan, yüzde 45,19 ile domates, yüzde 35,33 ile kuru soğan, yüzde 35,32 ile
yeşil soğan, yüzde 35,24 ile patates, yüzde 30,83 ile kabak, yüzde 30,77 ile
ıspanak, yüzde 29,10 ile marul, yüzde 26,09 ile salatalık, yüzde 16,67 ile
maydanoz ve sivri biber, yüzde 14,91 ile kuru üzüm, yüzde 13,33 ile kuru incir,
yüzde 8,54 ile nohut izledi.
Üreticide en
fazla fiyat artışı yüzde 55,92 ile kırmızı mercimek, yüzde 47,21 ile Antep
fıstığı, yüzde 40,40 ile süt, yüzde 30,62 ile kuru fasulye, yüzde 27,78 ile
limon, yüzde 22,92 ile yeşil mercimek, yüzde 20 ile pirinç, yüzde 17,93 ile
dana eti, yüzde 15,26 ile kuzu eti, yüzde 11,11 ile fındık, yüzde 10,34 ile
zeytinyağı, yüzde 10 ile kuru kayısı, yüzde 7,24 ile elma, yüzde 1,35 ile
yumurta takip etti.”
Piyasalarda
görülen yavaşlama nedeniyle yaşanan fiyat düşüşlerinden en çok üreticilerimiz
etkilendi”
Ramazan ayının her yıl
10 gün geriye geldiğini hatırlatan Bayraktar, Ramazan ayları arasındaki fiyat
farklılıkları kıyaslanırken, mevsimsel değişikliklerin göz ardı edilmemesi
gerektiğini, mevsimsel etkiler nedeniyle fiyat farkı yaşanabileceğini ifade
etti. Bayraktar şöyle devam etti:
“Artan girdi
fiyatlarının üretime yansımasının yanı sıra Antep fıstığında yok yılı olması,
kırmızı mercimek, limon ve zeytinyağında olumsuz iklim koşulları nedeniyle
rekoltenin düşük olması fiyatlara yansıdı.
Bu yıl yaşanan
koronavirüs salgını üreticilerimizi derinden etkiledi. Karantina tedbirleri
kapsamında piyasalarda görülen yavaşlama nedeniyle yaşanan fiyat düşüşlerinden
en çok üreticilerimiz etkilendi.”
“Beklentimiz
bütün kesimlerin sorumlu davranmasıdır”
Halkın Ramazan’da makul
fiyatlara ürün tüketebilmesi için market fiyatlarının özenle takip edilmesi
gerektiğini belirten Bayraktar şöyle devam etti:
“Türkiye Ziraat Odaları
Birliği olarak üretici ve market fiyatlarının takipçisi olmaya ve kamuoyu ile
paylaşmaya devam edeceğiz. Beklentimiz, bütün kesimlerin sorumlu davranması,
artan talebin suiistimal edilmemesi, tüketicilerin yeterli ve güvenilir gıdaya
uygun fiyatla erişebilmesinin sağlanmasıdır. Üreticilerimiz ve halkımızın
mağdur olmaması için spekülasyonlara fırsat verilmemeli, tedbirler zamanında
alınmalı, pazarlama sorunları çözülmeli, gıda denetimleri artırılmalıdır.”
