Bilgisayar Mühendisleri Odası(BMO) SEÇSİS Çalışma Grubu ve Yönetim Kurulu Saymanı Cem Nuri Aldaş, SESÇSİS’in başka ülkeden alındığına yönelik algının doğru olmadığını açıkladı. Aldaş, “ SEÇSİS uygulaması Türkiye’de HAVELSAN A.Ş. tarafından tasarlanıp yaşama geçirilmiştir. Sistemin uygulama yazılımları ve veritabanı yapısı HAVELSAN’daki uzmanlarca geliştirilmiştir. Uygulama, ülkemize özgüdür. Sistemin donanımları (makineleri) -evlerimizdeki bilgisayarlar gibi- yabancı markalardır. “ dedi.
TMMOB MMO Adana Şubesi’nde “Her Yönüyle SEÇSİS” i anlatan Bilgisayar Mühendisleri Odası(BMO) SEÇSİS Çalışma Grubundan Cem Nuri Aldaş, Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS)’in Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından seçmen kütüğünün oluşturulduğu, sandıklardaki oy sayımlarının kaydedildiği, sandık sayım sonuçlarının toplanmasıyla (yasal düzenlemelerdeki hesaplamayla) seçim sonuçlarının belirlendiği bilişim uygulaması olduğunu söyledi. Aldaş, İçişleri Bakanlığından alınan adres ve kimlik (nüfus) kayıtları kullanılarak Yurtiçi Seçmen Kütüğü, Dışişleri Bakanlığından alınan bilgilerle Yurtdışı Seçmen Kütüğü, Milli Savunma Bakanlığından (ASAL’dan) oy kullanamayacak askerlerin (er, erbaş, çavuş, askeri öğrenciler); Adalet Bakanlığından oy kullanamayacak hükümlülerin ve cezaevinde oy kullanacak tutuklularla taksirli suçlardan hükümlülerin bilgileri alınarak Seçmen Kütüğünün kesinleştirildiğini belirterek şöyle konuştu:
“ Seçmen Kütüğü, siyasi partilerle [Siyasi Parti Portalı-SİPPORT üzerinden] paylaşılır. Seçmen sayısına ve yerleşimlere göre sandık sayıları ve yerleri (sandık bölgeleri) belirlenir. Sandıklarda oy kullanacak seçmenler belirlenir, Sandık Seçmen Listeleri oluşturulur. Sandık Kurulunu oluşturan görevliler belirlenir. Sandık Kurulu ile sandıkta oy kullanacak kamu görevlileri belirlenir; Sandık Seçmen Listesine eklenir. Sandık Seçmen Listeleri siyasi partilerle [Siyasi Parti Portalı-SİPPORT üzerinden] paylaşılır. Sandık sayım sonuçlarının yazıldığı Sandık Sonuç Tutanakları bilgisayara girilir. Sandık Sonuç Tutanağı bilgisayara girildiği anda sayım sonuçları merkezdeki veritabanına kaydedilir. Seçim (oy sayım) sonuçlarının tutulduğu veritabanı dış erişime kapalıdır. Sayım sonuçları, dış kullanıcıların erişimi amacıyla belli aralıklarla (çok kısa süre) ayrı bir veritabanına aktarılır. Seçim (oy sayım) sonuçları (Sandık Sonuç Tutanakları), dış kullanıcılar için tutulan veritabanından,
Sandık Sonuçları Paylaşım Sistemi-SSPS ile siyasi partilere, kesin seçim sonuçları ise yurttaşlara dağıtılır.”
SEÇSİS’in elektronik seçim (e-seçim, i-seçim) uygulaması olmadığını da ifade eden Bilgisayar Mühendisleri Odası Saymanı ve SEÇSİS Çalışma Grubu üyesi Cem Nuri Aldaş, SEÇSİS’te Sandık Sonuç Tutanaklarının bilgisayara -elle- girildiğini, sistemin, tutanaklardan girilen oy sayılarını toplayarak (yasal düzenlemelere göre hesap yaparak) seçim sonucunu belirlediğini ifade etti. Aldaş, Seçim Bilişim Sistemi(SEÇSİS) ‘nin yasal düzenlemeler çerçevesinde, Türkiye özgünlüğünde tasarlanıp geliştirmiş bir kamu bilişim uygulaması olduğunu ifade ederek, YSK, SEÇSİS’e veri sağlayan kurumlar, siyasi partiler ve yurttaşlar ile Basın ve Yayın kuruluşlarına da önerilerini şöyle sıraladı:
YÜKSEK SEÇİM KURULU: SEÇSİS ve veri alışverişinde bulunduğu diğer sistemler başta Bilgisayar Mühendisleri Odası olmak üzere kamu incelemesine açılmalıdır. YSK, sayım sonuçları üzerinde yapılan işlemleri (merkezde değiştirilmediğini); oy kullanan/kullanmayan seçmen sayılarını, hangi konularda itirazlar olduğunu ve itirazlar sonucunda yapılan değişiklikleri, sandık ayrımında ve ilçe, il ve ülke istatistiklerini de belirterek kamuoyuna açıklamalıdır. Mükerrer oy kullanımını engellemek ve kullananları saptamak için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
İl/ilçe seçim kurullarındaki bilgisayarlara PARDUS ya da GNU/Linux türevi işletim sistemi kurulmalıdır. Sistemde dönemsel olarak sızdırmazlık ve performans (yük, stres) testlerinin yapıldığı kamuoyuna duyurulmalıdır. Sistemin kullanılabilirliği (erişime sürekli açık kalması) için alınan önlemler kamuoyuna açıklanmalıdır. Felaket Kurtarma Merkezi (Olağanüstü Durum Merkezi) hızla oluşturulmalıdır.
SEÇSİS’E VERİ SAĞLAYAN KURUMLAR
İçişleri Bakanlığı, MERNİS’teki kimlik, AKS’deki adres verilerinin geçerliliğini ve doğruluğunu sağlayacak denetimleri yapmalıdır. İçişleri Bakanlığı, kimlik ve adres kayıtlarında oluşan yığınsal değişikliklerin nedenleri (yurttaşlığın yitirilmesi/kazanılması, ölümler, yerleşim yeri değişikliği vb.) ve sayılarını belirterek kamuoyuyla paylaşmalıdır. YSK’ye seçmen kütüğünü oluşturmak için veri aktaran tüm kamu kurumları, aktardıkları verinin yapısına ilişkin bilgileri ve bunların sayısal dökümünü kamuoyuna duyurmalıdır.
Kamu kurumları, özgür yazılım ve açık kaynak kodlu teknolojilerin (işletim sistemleri, uygulama yazılımları vb.) kamu bilişim sistemlerinde kullanımının yaygınlaştırılması için gereken geçiş planlamasını yapmalıdır.
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU (BTK) : BTK, seçim gününde iletişim altyapısının kesintisiz çalışmasını sağlayacak önlemleri almalıdır.
SİYASİ PARTİLER: Siyasi partiler, başta YSK’daki temsilcileri olmak üzere İl Seçim Kurulunda, İlçe Seçim Kurulunda ve Sandık Kurulundaki temsilcilerini yasal düzenlemeler, seçim süreçleri ve SEÇSİS’in işleyişi konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirmelidir.
Siyasi partiler, genel olarak seçim uygulamasında saptadıkları aksaklıklar ve SEÇSİS’ten elde ettikleri verilere ilişkin görüşlerini, olgulara dayalı doğru bilgilerle kamuoyuna aktarmalıdır.
Siyasi partiler, kendi bilişim uygulamalarını geliştirerek SEÇSİS’ten alınan verilerdeki tarihsel değişiklikleri izlemeli; kuşku uyandıran durumları anlamlandırarak kamuoyuyla paylaşmalıdır. Siyasi partiler, “itiraz süresinin yeterli uzunlukta olması gereğini meclis gündemine getirebilmelidir.
YURTTAŞLAR VE BASIN-YAYIN: Yurttaşlar, seçim uygulaması ve SEÇSİS’i yakından gözlemlemeli; yorumlar olgulara dayalı somut bilgiyle yapılmalıdır. Yurttaşlar ve basın-yayın kuruluşları, yanıltıcı ve önyargılı yorumlarla yönlendirilmekten kaçınmalıdır. Seçimlerin sağlıklı yapılması amacıyla duyarlı yurttaşlarca kurulan oluşumlarda görev alınıp sorumluluk üstlenilmelidir. Basın-yayın kuruluşları sorunların kaynaklandığı noktaları doğru saptamalı, bu amaçla YSK’nin ve BMO’nun açıklamalarından yararlanarak kamuoyunu doğru bilgilendirmelidir.
Denetimsiz kamu bilişim uygulamalarına; #HAYIR “
