Siyasi yaşamımız genel de gerginlikle geçmiştir. Ama hiç bu kadar seviye aşağıya düşmemiştir. Devletin en başındakiler günlük siyaset çekişmesinin ve gerginliğinin tetikleyicisi olunca, siyasette zerafet falan kalmıyor. 12 Eylül 1980 Cuntası sonrasında Atatürk’ün partisi CHP dahil bütün siyasi partileri kapatmıştı. Cunta, yapılacak seçimlerde etkili olmamaları için; bütün siyasi partilerin lider ve etkin siyasetçilerine hem siyasi yasak getirmiş hem de askeri tesislerde göz altında bulunduruyordu. İşte o günlerde yaşanan bir siyasi nezaketi ve zerafeti yazdım.CHP VE AP’DEN KİMLER HAPİSTİ CHP’den;
Sırrı Atalay, Metin Tüzün, Celal Doğan, Deniz Baykal, Ferhat Aslantaş, Süleyman Genç ve Yüksel Çakmur’u AP’den ise; Süleyman Demirel, Hüsamettin Cindoruk, Mehmet Gölhan, Ali Naili Erdem, Ekrem Ceyhun, Saadettin Bilgiç, Nahit Menteşe, Yiğit Köker, İhsan Sabri Çağlayangil’i Çanakkale Zincirbozan askeri tesislerinde sürgüne göndermişti.
Bugün 97’ncı kuruluş yıldönümünü kutladığımız
CHP 37 yıl önce kapatılmıştı. Diğer partilerde günümüzde hiçbir eser kalmazken
CHP 100’ncü yaşına doğru gidiyor.
Yaygın ve kabul edilen diğer bir görüşe göre de; Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyet’lerinin 7 Eylül Sivas Kongresinde birleştirilmesi ile Halk Fırkası fiilen kurulduğu bu nedenle de tam da yüz yaşında olduğu. Buna karşın kurumsal olarak Halk Fırkası olarak 9 Eylül 1922 tarihinde fiilen kurulduğu tarihte kuruluşu kutlanmaktadır.
KAPATILAN CHP’NİN HAPİS KOŞULARINDA KURULUŞUNUN KUTLANMASIŞimdi sizi
37 yıl önce yaşanan hazin bir olay götürmek istiyorum.
Olay şu:
9 Eylül 1983 günü Zincirbozan’da sürgünde yani hakimve mahkeme kararı olmaksızın bir askeri kampta tutulan
CHP’liler kapatılmış Parti’lerinin 60’ncı kuruluş gününü kutluyorlar.
Olayı O zaman
Zincirbozan askeri kampında tutsak olan ve geçen yıl2018 yılı 25 Temmuz’unda yitirdiğimiz
15 ve 16 ncı dönem CHP İstanbul Milletvekili ve Gurup Başkan Vekil’liği yapan
Rahmetli Metin Tüzün’ün anlatımı ile aktaralım:
‘’8 eylül perşembe günü Sırrı Atalay, ben (Metin Tüzün) ve Süleyman Genç yürüyerek konuşuyoruz. Yarın 9 Eylül. CHP’nin kuruluşunun 60’ncı yıldönümü. 9 Eylül’ü Zincirbozan’da da olsa kutlamaya karar verdik. CHP’li arkadaşlara düşüncemizi açtık, hepsi sevindiler ve heyecanlandılar.CHP’nin kuruluşunu kutluyoruz. 9 Eylül günü gündelik yaşantımızdan değişiklik olsun. Örneğin günlük keten pantolonları, yazlık gömlekleri çıkaralım, yerine sanki bayram günüymüş gibi kostümlerimizi giyelim ve o gün hiç üzerimizden çıkarmayalım. Bahçedeki Atatürk büstü önünde saygı duruşunda bulunalım, sonra oturup kendi aramızda sohbet edelim.’’ Dedik.‘’AP’li arkadaşlara onları meşgul etmeyelim diye haber vermedik. O gece tatlı, ama buruk bir heyecanla geçti. Sabah erken, yani 9 Eylül Cuma sabahı erkenden kalktık. Sabah yürüyüşüne bizler kostümlü bir tarzda başladık.’’‘’Süleyman Demirel,‘Nedir bu haliniz, sanki yabancılar gelmiş, ne için kostüm giydiniz?’ Diye sorunca, Ben,
‘’Bugünün bizim için önemli bir gün olduğunu, CHP’nin kuruluşunun 60’ıncı yılını Zincirbozan’da kutladığımızı, onları meşgul etmemek için haber vermediğimizi’’ söyledim.
Bir an durdu, ‘Öyle mi, tebrik ederim’ dedi. Dudaklarını sıkıp hafif hafif başını salladı. Biz sabah yürüyüşünü sürdürürken birden aklıma geldi.’’‘’Arkadaşlardan ayrıldım yol kenarındaki kır çiçeklerinden 3 tane koparıp Atatürk’ün büstüne koydum. Sonra Sırrı Atalay’a; “Üzülme ağabey, büste çiçek de koyduk” dedim ve yaptığımı anlattım. Sırrı Atalay acı acı güldü ‘Sen sağ ol emi” dedi. Sonra kahvaltıya girdik yanımıza gelen AP’liler haberleri olmadığı için günlük kıyafetleriyle gelmişlerdi. Kahvaltıdan sonra saat 10.00’da Sırrı Atalay, Deniz Baykal, Süleyman Genç, Celal Doğan. Ferhat Arslantaş, Yüksel Çakmur ve ben Atatürk’ün büstü önünde saygı duruşunda bulunduk. Çevremizdeki görevliler şaşkın şaşkın bize bakıyorlardı. Saygı duruşundan sonra kaldığımız binanın arkasına geçtik, bir masayı hazırlayıp, etrafına CHP’li yedi arkadaş oturduk, birbirimizi tebrik ederek sarıldık. En gencimizden başlayarak partiye nasıl girdik, o günleri sırayla anlatarak o günü yaşamaya devam ettik.’’1983 YILI 9 EYLÜL’ÜNDE ZİNCİRBOZAN ‘DA PARTİSİNİN KURULUŞUNU KUTLAYAN SIRRI ATALAY, TAM TAMINA 2 YIL SONRA AYNI GÜNE DENK GELEN 9 EYLÜL 1985’TE YAŞAMA GÖZLERİNİ YUMDU.1950 yılında genç bir hakimken milletvekili seçildi. 1950-1980 arası milletvekili, Senatör, Cumhuriyet Senatosu Başkanlığı ve uzun süre Cumhurbaşkanı Vekilliği yapmıştı.
Sırrı Atalay İsmet Paşa Hükümeti’nde
Adalet Bakanı olarak da görev yapmıştı.
Hastalığı için gerekli olan parayı
Emek Yeşiltepe’deki evini satarak karşılamıştı. Meşakatli yaşamı 66 yıl sürmüştü.
DEMİREL’İN SİYASİ ZERAFETİDemirel yıllar sonar
Sırrı Atalay ile ilgili anılarında
Zincirbozan’da CHP 60’ncı yıl kutlaması ile ilgili olarak
Sırrı Atalay’ hitaben;
‘…Eğer Hapishanede bile siz kapatılmış partinizin kuruluş yıl dönümünü kutluyorsanız, o memlekette demokrasi ebediyen yaşayacaktır, sizi tebrik ederim.’ Diyerek aldırdıkları çikolata ile giydikleri kostümleriyle
CHP’nin kuruluş yıl dönümünü tebrik etmişlerdi.
Mustafa Kemal Atatürk’ün sözünün üstünde söz olur mu? O diyor ki:
'Benim iki büyük eserim vardır; biri Türkiye Cumhuriyeti, diğeri Cumhuriyet Halk Partisi'dir”
Kuruluş felsefesini
Kuvâyi Milliye ve Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyet’lerinden alan;
Cumhuriyeti kuran, demokrasi ve çok partili sistemi kendiliğinden getiren, CHP’yi daha çok görevler beklemektedir.
Nice kutlu yıllara…Sabri Arpaçsabriarpacymm@gmail.com
