TARHAN: “SEVGİ DİLİNİ KONUŞTURABİLMENİN İLK ŞARTI NİYET”

Gerçek ve samimi sevgiyi karşıdaki kişinin beyni okuyabiliyor

İnsan ilişkilerinde sözel olmayan iletişim, bütün iletişimin %80’ini oluşturuyor. Gerçek sevginin karşı taraftaki insan beyni tarafından algılanabildiğini belirten Pskiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, samimiyet olması durumunda sevginin ortaya çıktığını ifade ediyor ve insanın sevgi duyacağı nesneyi doğru belirlemesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, sevgi ve sevgililik kavramları ile ilgili değerlendirmelerini paylaştı.

Sevgi kelimesinin içinde içtenlik var

Sevgi kelimesinin içerisinde bir içtenlik ve aynı zamanda da karşıdaki kişiye karşı hissedilen duygu olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İnsana seni seviyorum dendiğinde aslında o insana senin hakkında sıcak dostluk, samimi duygular hissediyorum, senin dostunum gibi bir anlam da çıkıyor. Benden sana zarar gelmez gibi bir duygu da ortaya çıkıyor, o yüzden sevgi duygusu içinde dostluk anlamı da var” dedi.

Sevginin tanımı kişiden kişiye değişir

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ‘Muhabbed Arapçada sevgi anlamına gelen hub sözünden gelir. Yani çekirdek anlamı var. Bir nevi bütün duyguların çekirdeği olan bir durum söz konusu’ dedi ve sözlerine şöyle devam etti:

“Renkleri düşünürsek, beyaz renk mesela tek başına vardır ama yedi renk beyaz renkten çıkar. Sevginin renkleri dediğimiz zaman gökkuşağını düşünebiliriz. Öfke, kin, nefret varsa sevgi azalmıştır. Mesela aşk kelimesinde sevgi en yoğundur. O arada spektrum gibidir. Eş sevgisi içerisinde bağlanma var, bir de çekim duygusu var. Fakat sevginin tanımı kişiye göre değişir. Mesela aşık olan birine sevgi dendiği zaman sevgi nesnesi kimse sadece onu söyler. Hayat o kişi için sevdiğinden ibarettir. Kapitalist bir insana sevgi nedir diye sorulduğunda müşterinin fazla para vermesidir, benim çok kar etmemdir der.”

Kadınlarda romantik sevgi var

Tek sevgi nesnesi olarak erotizmi görme durumunun özellikle erkeklerde görüldüğüne dikkat çeken Tarhan, “Erotik sevgi duyan kişilerde sevgi sadece cinselliktir. Kadınlarda da romantik sevgi görülüyor. Bu iki türü ayırmak gerekiyor. Romantik sevgilerde de sevgi nesnesine güçlü şekilde bağlanma olduğu anlaşılıyor. Bir de içinde anlam olan yüksek sevgi var. Örneğin vatan sevgisi, ilahi sevgi gibi sevgiler içinde anlam olan sevgilerdir. İnsan sevgisinin ayrımını yapabiliyorsa eğer sevgisini yönetmiş olur” diye konuştu.

Yeni doğan çocuğun sevgi nesnesi annesidir

Sevginin aslında yönetilmesi gereken ham bir duygu olduğunu belirten Tarhan, “Habbe dediğimiz çekirdek duygu. Onu iyi beslersek gelişir, bütün hücrelerimize kadar yayılır. Bizi insan ilişkilerinde sıcak ilişki kurabilen bir kimse yapar. Yeni doğan bir çocuğun sevgi nesnesi annesidir. İlk doğar doğmaz korkar çocuk. Çünkü anne karnı çok konforlu bir alan, her şey hazır geliyor. Yürümesi ve gayret etmesi gerekmiyor. Doğar doğmaz, soğuk hava dışarıda ciğerlerine giriyor, müthiş bir korku oluyor. O korkuyu anne sevgisi azaltıyor, güven oluşturuyor. Yani aslında sevgi insanın güvene giden yoludur. Güven oluşturmuyorsa o sevgi şartlı sevgidir veya çıkar ilişkilidir. Onlara klasik anlamda sevgi denmez. Ama sonuçta o da bir cazibedir, çekimdir” ifadelerini kullandı.

Sevgi duygusunu öğretmek gerekiyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, düşüncenin duyguyu yönettiğini söyledi ve şu ifadeleri kullandı: “Kişide negatif düşünceler kişiye çok geliyorsa o düşüncelerin yerine pozitif düşünceler koymayla ilgili teknikler ve zihinsel stratejiler öğretiyoruz. Bu şekilde kişi duygularını yönetmeyi öğrendiği zaman sevgi duygusunu, korkuyu ve öfkeyi yönetiyor. Önceleri doğuştan itibaren anne, baba ve toplum insana bunu öğretiyordu. Ama şu anda sosyal bağlar zayıfladı veya çok kaotik oldu. Bu nedenle bunu artık bilimsel olarak öğretmek gerekiyor.”

Beyindeki ayna hücreleri harekete geçiyor

Sevginin beyindeki karşılığının bulunduğunu söyleyen Tarhan, “Mesela sevgi gibi bütün duyguların bilimsel karşılığı bulundu. Beynimizde ayna sinir hücreleri var. Bu hücrelerin bir kısmı da duyguyla ilgili. Güçlü sevgi duygusu hisseden bir kişi hiçbir şey söylemiyorsa da karşı tarafın beyninde ona karşı sevgi ile ilgili ayna hücreleri harekete geçiyor. Öyle bir durumda söyleyemeyen taraf da karşı tarafla ilgili sıcaklık hissediyor. O da sevgi getiriyor, beyinler konuşuyor. Örneğin bir çocuk anaokuluna gittiğinde oradaki çocukların dilini bilmese bile çok güzel anlaşır, oynarlar. Söz diliyle değil duygu diliyle anlaşıyorlar” dedi.

Klasik iletişim konuşmakla sınırlı

İnsan ilişkilerinde sözel olmayan iletişimin, bütün iletişimin %80’ini oluşturduğunu ifade eden Tarhan, “Klasik iletişim denince konuşmak anlaşılıyor. Hâlbuki sözel olmayan iletişim duygu aktarımıdır. Günümüzdeki mikro ifadeler ses tonu, eşik altı vurgular, seçilen kelimeler hepsi bizim sözel olmayan iletişimimizi oluşturuyor ve karşı tarafta farkında olmadan olumlu veya olumsuz etki yapıyoruz. Samimiyetin nörobilimi diye şu anda çalışmalar var. Bir insandaki gerçek samimi sevgiyse karşı tarafın beyni onu okuyor. Samimi değil ikiyüzlü sevgi ise bir an etki oluşsa bile bir müddet sonra o sevgi kalmıyor. Samimiyet olursa gerçek sevgi oluyor. Diğer türlü sevgide karşı taraftaki çıkarlar ve menfaatler seviliyor” diye konuştu.

Hislerimiz bilimsel olarak kanıtlandı

Beynimizdeki sevgiyi, sevgi dilini konuşturabilmenin birinci şartının niyet olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Niyet artık şu anda nörobilimin konusu oldu. Niyetlenmiş davranışla niyetlenmemiş davranışta beyin farklı hareket ediyor. Onun için sevgide samimi bir niyeti olan bir kimsenin etkisi karşı tarafta güçlü bir ikna edici oluyor. İknanın nörobilimi diye de geçiyor. Sevginin samimi sevgi olması, içten sevgi olması çok önemli. Daha önce insan beyni düşünen bir şeydir deniyordu. Deskartes ‘Düşünüyorum öyleyse varım’ diyordu. İnsan olmak için ilk olarak düşünce diyordu. Dekartes ‘hissediyorum o halde varım’ diye düşünemedi. Düşünüyorum o halde varım yerine hissediyorum o halde varım diyebiliriz çünkü hislerimiz de artık bilimsel olarak kanıtlandı. O halde insanı insan yapan özellikler sadece düşünce değil sadece akıl değil, kalptir, duygulardır” dedi.

Sevgi ruhu geliştiren bir his

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ‘Sevgide ilerlemek aslında aynı zamanda ruhun tekâmülü ile ilgilidir’ dedi ve sözlerine şöyle devam etti:

“Sevgi ruhumuzu geliştiren ama nefis arzuları ve dürtüleri geliştiren bir his. Somut zevkler ve dürtüler temel ihtiyaçlarla ilgili olduğun için sevgi değildir. Yemek, içmek, üremek ve cinsellik olarak bahsedebiliriz. Soyut dürtüler sevginin tekâmülü, gelişmesi ve evrimidir. Çocuk doğar doğmaz sevgi yatırımını annesine, kardeşlerine yapıyor, babasına, ailesine, yaşadığı topluma, vatana, insanlığa ve yaratıcıya yapıyor. Sevgi yatırımını ne kadar yüksek anlamlı değerlere yaparsa kendisini insan yapan aslında o oluyor. Yani insanı insan yapan kendini ne ile kıyasladığıdır. Neyin bir parçası olduğunu düşünmedir. Kişi ne için yaşıyorsa, hayatındaki anlam ne ise ne için çaba sarf ediyorsa, o onun bir parçasıdır. Bunun için insanın yaşam gayesi çok önemli.”

Sevgi nesnesi doğru belirlenmeli

Sevginin her şeye gücü yeten ve evreni döndüren bir kavram olduğunu belirten Tarhan, “İmkânsız sevgiler ve imkansız aşklar vardır. Evlenmesi imkânsız, platonik aşkların varlığından bahsedebiliriz. Kişi platonik olarak sevdiği kişi için yanıyor, tutuşuyor, kitaplar, şiirler yazıyor ama imkânsız olduğundan dolayı da acı çekiyor. Bir de devam ettirilemeyen aşklar vardır. Kişi eşinin hiç ölmemesini ister mesela, o öldüğü zaman intihar eder. İnsan sevdiği kişinin ölümlü olduğunu unutuyor, ona yüksek bir anlam yüklüyor. En önemlisi sevgi nesnesini doğru belirlemek. İnsan çocuğunu farklı amaçla, farklı nedenle sever, eşini farklı nedenle sever, vatanını farklı nedenle sever. Aynı anda bir kalpte bir sevgi olacak gibi ön yargılar var. Bunlar hep yanlış” dedi.

Sevgiyi ifade etmek kusur olarak görülüyor

Sevginin çeşitli ifade biçimleri olduğunu ifade eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bizim kültürümüzde sevgiyi ifade etmeyi bir kusur, zayıflık olarak algılıyoruz biz maalesef. Özellikle ataerkil kültürlerde böyledir. Bu aslında Mezopotamya kültürüdür. Mezopotamya kültürünün içerisinde şiddet vardır. İtaati yücelten kültürlerde itaat etmeyene şiddet uygulayabilirsin deniyor. Bu yaklaşım sevgi ile itaati bağlanma değil de körü körüne inancı birleştiriyor. O yüzden sadece sevgi yetmiyor. Sevgi artı düşünce yani duygu artı düşünce birleştiği zaman inanç oluyor. İnanç olduğu zaman da uygulama eyleme dönüşüyor ama inanmak için sadece düşünce yetmiyor. Duygu ile düşüncenin birleşmesi gerekiyor. Bizim kültürümüzdeki o sevgi dilinde hediyeleşmek, takdir ve onay sözleri bir sevgi ifadesidir. Örneğin ‘Bir şeyi çok güzel yaptın, ellerine sağlık’ demek bir sevgi ifadesidir. Rol yaparak sevenler aslında kendi suçluluk duygularını gidermek için seviyorlar. Bir hata yapıyor sonra eşine hediye alıyor. Eşi de kocasının onu sevdiğini düşünüyor. Aslında kendi suçluluğu için yapıyor. Onun için sevginin bencil olmaması lazım. Diğer bir sevgi ifadesi fedakarlıktır.”

Sevgi evreni döndüren güçtür…

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kadında cinsel uyarımın fiziksel temasla, erkeklerde ise görsellikle olduğunu söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:

“Erkek beyni görsellikle harekete geçer, kadın beyni dokunsal olarak harekete geçer. Evli olan kişiler iki gözlü değillerdir. Dört gözlülerdir. Biz duygusu vardır. Bir kişi olarak düşünmezler iki kişi olarak düşünürler. Sevgi, zihinde bir ateşi canlı tutmaktır. Zihnimizdeki sevgi ateşini devamlı tutalım ama onu iyi besleyelim. Sevgiye yatırım yapalım. Sevgi evreni döndüren güçtür.”