“TARIMDA ÖRGÜTLENMEYİ SAĞLARSAK ÜRETİCİ DE TÜKETİCİ DE KAZANIR”
Türkiye
Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Türkiye’de çok
sayıda kooperatif olmasına rağmen, etkinliklerinin sınırlı olduğunu bildirerek,
“Kooperatif pazar payı yalnızca yüzde 2 olan Türkiye, Avrupa ülkelerinin
oldukça gerisinde kalmıştır. Bu oran Hollanda’da yüzde 83, Finlandiya’da yüzde
79, İtalya’da yüzde 55, Fransa’da ise yüzde 50’dir” dedi.
Bayraktar,
21 Aralık Dünya Kooperatifçilik Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, Birleşmiş
Milletlerce 2018 yılı Kooperatifçilik Günü’nün temasının “sürdürülebilir
tüketim ve mal ve hizmet üretimi” olarak belirlendiğini belirtti.
Birleşmiş
Milletler’in sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden 12’ncisinin “sorumlu tüketim
ve üretim hedefi” olduğunu hatırlatan Bayraktar, “Kooperatifçilik Günü için
belirlenen temanın bu hedefe ulaşılmasına katkı sağlayacağına inanıyoruz” dedi.
Kooperatiflerin
halk odaklı, herkese açık ve gönüllü ortakların demokratik kontrolüyle
yürütüldüğünü ifade eden Bayraktar, “Kooperatifler, sürdürülebilir ve esnek
toplumlar oluşturulması konusunda deneyime sahiplerdir. Tarımsal
kooperatiflerin sürdürülebilir uygulamalarla ürün yetiştirmekte ve toprağın
uzun ömürlü olmasını sağlamak için çalışmaktadırlar” diye konuştu.
“Ülkemizde
kooperatiflerin etkinlikleri sınırlıdır”-
Üretici
birlikleri ve kooperatiflerin ülkemizde yeterince fonksiyonel olmadığını
söyleyen Bayraktar, “kooperatifleri ve üretici birliklerini güçlendiremezsek,
üretici ile tüketici arasında 5 kata varan fiyat farkını düşüremez, arz-talep
dengesini koruyamayız. Tarımda örgütlenmeyi sağlarsak üretici de tüketici de
kazanır” diye konuştu.
Bayraktar,
kooperatiflerin, tarım sektöründe ekonomik ve sosyal açıdan en önemli
örgütlenme biçimlerinden biri olduğunu belirtti. Dünyada 145 ülkede 1 milyarın
üzerinde ortak ve müşteriye sahip 2,6 milyon kooperatif bulunduğunu belirten
Bayraktar, şöyle devam etti:
“Dünya
nüfusunun yedide biri kooperatif üyesidir. Dünyada çalışan nüfusun yüzde
9,46’sı kooperatifler ve kooperatiflerin faaliyet alanlarında istihdam
edilmektedir. AB ülkelerinde 250 bin kooperatif bulunmaktadır. AB nüfusunun
üçte biri, 163 milyon kişi bu kooperatiflere üyedir. Yine bu kooperatifler 5,4
milyon kişiye istihdam sağlamaktadır.
Ülkemizde
yaklaşık 7,5 milyon kooperatif ortağı varken bu rakam Fransa’da 26,1 milyon,
Almanya’da 22,2 milyon Hollanda’da 16,9 milyon, İngiltere’de 14,9 milyon ve
İtalya’da 12,6 milyona ulaşmaktadır. Dünyada en yaygın kooperatif türü ise
tarım kooperatifleridir. Ülkemizde tarımsal faaliyet gösteren kooperatif sayısı
13 bin dolaylarında iken, ortak sayısı ise yaklaşık 4 milyondur.
30
bin kooperatifin üye olduğu Avrupa Birliği Tarım Kooperatifleri Birliği’nin
(COGECA) yaklaşık 9 milyon çiftçi ortağı, 600 binden fazla çalışanı
bulunmaktadır. 210 milyar Euro ciro yapan COGECA’ya bağlı kooperatifler genel
olarak tarımsal girdilerin temininde yüzde 50’den fazla, tarımsal ürünlerin
işlenmesi ve pazarlanmasında ise yüzde 60’dan fazla pazar payına sahiptir.”
“Kooperatiflerin
mali yönden güçlendirilmesi ve desteklenmesi”
Kooperatiflerin
ülkemizde istenilen seviyeye gelebilmesi için kooperatifleşmenin teşvik
edilmesi, kooperatiflerin mali yönden güçlendirilmesi ve desteklenmesi
gerektiğini bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:
“Kooperatifçilik,
ortak çalışma ve yardımlaşma anlamına gelen ‘imece’ usulü çalışma şekliyle
kültürümüzün bir parçasıdır. Kooperatiflerin ülkemizde istenilen seviyeye
gelebilmesi için kooperatifleşme teşvik edilmeli, kooperatifler mali yönden
güçlendirilmeli ve desteklenmelidir.
Küçük
işletmelerin çok yoğun olduğu tarımsal yapımızda ekonomik örgütlenme yetersiz
kalmış, başta kooperatifler olmak üzere tarımsal örgütler arasında yeterli
koordinasyon sağlanamamıştır.
Kooperatiflerde
iç denetlemenin daha işlevsel bir yapıya kavuşturulması, dış denetlemenin ise
bağımsız, yetkili özel şirketler tarafından yapılması önem taşımaktadır.
Kooperatifçilikte
temel sorunlardan birini oluşturan eğitim eksikliğinin giderilmesi için eğitim
ve Ar-Ge faaliyetlerini yürütecek bir kurumsal yapının oluşturulması
gerekmektedir.
Kooperatiflerin
etkin bir çalışma düzenine sahip olmayışları Türk tarımının pazarlama
sorunlarının başında gelmektedir. Kooperatiflerin ekonomik örgütlenmeler olarak
ürün pazarlanmasına odaklanmaları gerekmektedir.”
