Bazı alacakların yeniden yapılandırması ile ilgili yasa kapsamında işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınması ile ilgili düzenlemeleri bu yazımızda ele alacağız.
BU DÜZENLEMEDEN KİMLER YARARLANACAK?
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden aşağıda sayılanlar, işletmelerinde fiilen mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını işletmelerinin kayıtları arasına alabilirler. Bunlar;
- Gelir vergisi mükellefleri yani; serbest meslek erbabı, avukat, doktor, mühendis, serbest muhasebeci mali müşavirler ve benzerleri,
- Kurumlar vergisi mükellefleri; anonim, limitet ve eshamlı komandit şirketler, iş ortaklıkları, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeleri,
- Ticari işletmeler,
- Adi ortaklıklar,
- Kollektif şirketler,
- Adi komandit şirketler,
Yararlanabilecekler.
BEYAN YERİ VE ZAMANI
Yukarıda sayılan mükellefler işletmelerinde fiilen mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia yani ticari malları, makine, teçhizat yanı donatıları ve demirbaşlarını beyan edebilecekler.
Bu ekonomik değerlerin rayiç bedelini yani alım satım tarihindeki değerini kendileri beyan edebilecekleri gibi, bağlı bulundukları mesleki kuruluşlara belirlenen rayiç bedellerini de beyan edebilirler.
Bu mesleki kuruluşlardan; tüccarlar için ticaret veya sanayi odalarını, serbest meslek mensupları için bağlı oldukları baro ya da birlikler gibi mesleki kuruluşlar kast edilmektedir.
Beyan edilecek bu değerler için envanter listesi düzenlenecektir. Bu listelerde; vergi dairesine hitaben yazılmış; ‘’7326 sayılı Kanunun işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar ile ilgili Kanunun 6/1’nci maddesi hükmünden yararlanmak istediğine ait Tebliğ ekinde yer alan Ek: 19 ile bildirilecek envanter listesi ile bildirilecek değerlerin; cinsi, vasfı veya özelliği, ölçü birimi, miktarı, toplam rayiç bedeli, tabi olduğu katma değer vergisi oranı, stok beyan oranı, ödenmesi gereken katma değer vergisi’’ bilgileri yer almalıdır.
Yapılandırma Yasası kapsamında beyanda bulunacaklar; hazırladıkları envanter form listesini Tebliğ ekinde Ek: 18 olarak düzenlenen 1015 C, 2’NOLU KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ’ne ekleyerekkatma değer vergisi yönünde bağlı olduğu vergi dairesine beyan edilecektir.
Beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler bu beyanname ve ekindeki envanter listesini de elektronik ortamda vermeleri gerekir.
BEYAN EDİLEN İKTİSADİ KIYMETLERİN KAYITLARA ALINMASI
Beyan edilecek kıymetler bilanço ve işletme esasına göre defter tutanlar bakımında farklı izlenmektedir. Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açmaları gerekir.
Emtia içinayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiyesi halinde sermayenin unsuru sayılarak vergilendirilmez. Çünkü, satıldığı zaman zaten hasılat olarak değerlenmektedir.
Makine, teçhizat ve demirbaşlar ise envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman sayılır.
İşletme hesabı esasına tabi olan göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtialarını gider kısmına satın alınan mal olarak kaydederler.
Beyan edilen bu kıymetlerin satış bedeli, bunların defterlere kaydedildikleri değerlerden düşük olmayacak ve Ba formunda da beyan edilecektir.
VERGİNİN HESAPLANMASI
İşletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan ticari mal, makine, teçhizat ve demirbaşların beyan edilen rayiç bedelleri üzerinden;
- Tabi oldukları %1, 8, veya 18 oranlarının yarısı,
- Teslimleri katma değer vergisinden istisna olan basılı kitap ve süreli yayınların rayiç bedeli üzerinden %4 oranı,
Uygulanarak katma değer vergisi hesaplanacaktır. Hesaplanan bu vergi sorumlu sıfatıyla ayrı bir beyanname ile beyan edilerek 31 Ağustos 2021 tarihine kadar beyan edilerek ödenecektir.
Basılı kitap ve süreli yayınlarda dahil olmak üzere beyan edilip ödenen emtia üzerinden hesaplanarak beyan edilip ödenen vergi genel esaslara göre indirim konusu edilebilecektir.
Ancak,makine, teçhizat ve demirbaşlar için hesaplanan, beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen, katma değer vergisi indirim konusu edilmeyeceği gibi iade konusu da edilmeyecektir. Bu değerler için hesaplanan ve ödenen vergiler ödendiği yılın gelir ve kurumlar vergisi matrahının belirlenmesinde gider olarak yazılabilecektir. Bu değerler için amortisman da ayrılmayacaktır.
BEYAN EDİLEN KDV İADE ALINABİLECEK Mİ?
İşletme kayıtlarında yer almayan ticari mallar için hesaplanan katma değer vergisini beyan edip ödeyen ve bu vergiyi indirim konusu eden mükellefler tarafından beyana konu ticari malların, Katma Değer Vergisi Kanununa göre iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda i beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına aktarılan vergiler, yüklenilen vergi olarak dikkate alınacak ve iade konusu da edilebilecektir.
Teslimleri katma değer vergisinden istisna olan basılı kitap ve süreli yayınlar için beyan edilip, ödenen ve indirim konusu yapılan katma değer vergisi iade konusu edilmeyecektir.
Ancak; makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle bahse konu uygulama kapsamında beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen katma değer vergisi indirim konusu edilmeyeceği gibi iade konusu da edilmeyecektir. Bu değerler için hesaplanan ve ödenen vergiler ödendiği yılın gelir ve kurumlar vergisi matrahının belirlenmesinde gider yazılabilecektir. Bu değerler için amortisman da ayrılmayacaktır.
ÖTV’YE TABİ MALLARA İLŞKİN KAYITLARIN DÜZELTİLMESİ
Yapılandırma ile ilgili yasal düzenlemede beyan edilen malların özel tüketim vergisine tabi olması halinde, bu malları beyan eden ve alış belgelerini ibraz etmeyen mükellefler, beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini ayrı bir beyanname ile 31 Ağustos 2021 tarihine kadar beyan edecek ve aynı sürede de ödeyecekler. Beyan edilecek bu vergi için mükelleflere vergi cezası kesilmemektedir.
BASILI KİTAP VE SÜRELİ YAYINLARLA İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUM
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/1-n’nci maddesine 7166 sayılı Kanunla değiştirilen maddesi ileKüçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu hükümlerine göre poşetlenerek satılanlar hariç olmak üzere basılı kitap ve süreli yayınların teslimi 22/02/2019 tarihi itibariyle katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
İşletmelerinde bulunduğu halde kayıtlarında yer almayan ve teslimleri katma değer vergisinden istisna olan basılı kitap ve süreli yayınları yukarıdaki gibi beyan edeceklerdir. Bunlar üzerinde %4 oranında katma değer vergisi hesaplayarak 31Ağustos 2021 tarihine kadar sorumlu sıfatıyla beyan edip ödeyecekler.
Sabri Arpaç
sabriarpacymm@gmail.com
youtube abonnenten kaufen
