YENİ YÖK: BİLİM VEYA ÜNİVERSİTE DEĞİL CEZA İNFAZ KURUMU
YÖK yasasının en uzun bölümlerden birini “Dokuzuncu Bölüm Ceza Disiplin ve Ceza İşleri” başlığı oluşturuyordu, şimdi bu bölüm daha da kapsamı genişletilerek uzatılıyor.
YÖK Kanunu bir denetim ve cezalandırma kanunudur, bilim veya üniversite kanunu değildir. Başından sonuna üniversite veya bilim fikrine oturmaz, düşünce ve araştırma özgürlükleri üzerine oturmaz; aksine bunların nasıl baskılanıp yönlendirilip çizgi dışına çıkabileceklerin de nasıl tutulup cezalandırılacağı fikri üzerine kuruludur.
Hatta başında otoriterdi. Zamanla totaliter oldu. Her ekleme başta öngörülmeyen bir baskı ve cezalandırmayı daha ekledi. Eklene eklene totaliter hale gelmiş bulunuyor, düşünce ve bilim özgürlüğü için hiçbir açık bırakmamaya uğraşıyor.
Önceki gün (8 Nisan 2020) Meclis Başkanlığına bir kanun teklifi sunulmuş bulunuyor. “Yükseköğretim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”
Bu teklif de disiplin ve ceza fikrine dayalı, öyle ki “Disiplin ve Ceza İşleri”ni daha da disipline etmek ve cezalandırmak üzere eklentiler ve düzenlemeler öneriyor.
42. sayfadan 53. sayfaya YÖK Kanunu’nun en uzun bölümü “Dokuzuncu Bölüm”.
Diğer hemen bütün tanım ve maddelerde de disiplin ve denetim doğrudan veya dolaylı olarak yer alıyor.
Yasada basit birer tanım dışında üniversite, kurumsal özerklik veya bilimsel özgürlük fikri neredeyse hiç yok.
Köşe yetmiyor tüm madde değişiklik önerilerini burada aktarmaya. Sadece birkaçını olduğu gibi vereceğim. Örneğin nereden nereye çekersen çekebileceğin kadar geniş bir “uyarma” cezası, böylece sicilinin kötü hale getirilmesi için düzenlenmiş bir madde:
“1) Uyarma: Öğretim elemanına, görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Uyarma cezasını gerektiren fiiller şunlardır:a) Maiyetindeki elemanların yetiştirilmesinde özen göstermemek.b) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek.c) Görevin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak.d) Usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak.”
“Kınama” cezasına eklenen yeni maddeler:“o) Görevin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, kusurlu davranmak.p) Mevzuatta öngörülen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemek.r) Görevi sırasında amirine sözle saygısızlık etmek.s) Görevle ilgili resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak, kaybetmek veya kusurlu davranışlarıyla bunlara zarar vermek.t) Taşıdığı sıfatın gerektirdiği özen yükümlülüğüne aykırı, genel ahlak ve edep dışı tutum ve davranışlarda bulunmak.u) Görevi gereği katılmakla yükümlü olduğu kurul ve toplantılara izinsiz veya özürsüz olarak bir yıl içinde birden fazla katılmamak.”
“Aylıktan veya ücretten kesme” cezasına eklenen yeni maddeler:“k) Akademik atama ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.1) Kasıtlı olarak; görevi tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek.m) Özürsüz ve kesintisiz 3-9 gün göreve gelmemek.n) Görev yeri sınırlan içerisinde herhangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak, bu yeri kullanmak veya kullandırmak.o)Yasaklanmış her türlü yayım basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya teşhir etmek.”
“Kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme” cezasına eklenen yeni maddeler:“j) Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde aynı yayınlar olarak sunmak,k) Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek.l) Gerçeğe aykın rapor ve belge düzenlemek.m) İlgili kanunların tanıdığı istisnalar dışında ticaret yapmak, yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.n) Görevi gereği öğrendiği ve gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri açıklamak,o) Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya hizmetten yararlananlara hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek.”
“Kamu görevinden çıkarma” a maddesi de daha genişletiliyor. Önceki “a)Terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek” şeklinde idi. Yenisi “a) Terör örgütlerinin propagandasını yapmak, bu örgütlerle eylem birliği içerisinde olmak veya yardım etmek, kamu imkan ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanmak ya da kullandırmak.”
YÖK içinde bir hareket alanı, bilim felsefe olanağı için yapılabilecek pek bir şey yok gibi. Türkiye’de demokrasi için de, düşünce ve bilim özgürlükleri için de, yükseköğretimin üniversiteleştirilebilmesi için de öncelikle mevcut YÖK’ün lağvedilmesi, bu YÖK’ün aşılıp bilim fikrinin yeniden yeşertilmesi gerekiyor.
