Hakan Fidan 10 Aralık’ta Meclisteki Dışişleri Bakanlığı bütçe görüşmeleri için yaptığı bilgilendirmede ABD’den “72 yıllık müttefikimiz” diye bahsediyordu: “Ülkemiz ittifaka sunduğu kabiliyetleri ve kapasitesiyle, müttefiklik ruhu doğrultusunda NATO’ya güçlü desteğini sürdürmektedir. Temmuz ayında Washington’da düzenlenen NATO zirvesinde, terörizmle mücadelede NATO’nun rolünün güçlendirilmesi ve müttefikler arasında savunma sanayisi ticaretindeki kısıtlamaların kaldırılmasında mutabık kalınması ülkemizin yoğun girişimlerinin neticesinde olmuştur.

2025’te NATO Dışişleri Bakanları gayriresmi toplantısına ve 2025’ten sonraki NATO zirvesine ev sahipliği yapacak olmamız, ittifaka verdiğimiz önemin göstergesidir. ABD ile stratejik mekanizma temelinde terörle mücadeleden enerjiye, ticaretten savunma sanayisine birçok konuda istişarelerde bulunuyoruz. 72 yıllık müttefiklik ilişkimiz çerçevesinde bazı görüş ayrılıklarımıza rağmen, bölgesel ve küresel meselelerde temaslarımızı sürdürmekten kaçınmıyoruz. Yeni ABD yönetimiyle bu çerçevede yapıcı ve açık diyalogu sürdürmeye kararlıyız.”

MİLLİ GÖRÜŞ, BÜYÜK DOĞU: 22 DEĞİL, 80 YILLIK SENTEZ VE İKTİDAR

ABD ile NATO ile 72 yıllık müttefiklik, daha doğru bir tarihleme ile 1945’ten beri 80 yıllık ittifak olma halidir. Bunun diğer adı “komünizmle mücadele”dir, “Soğuk Savaş”tır, bunun en etkili ideolojik yollarından biri “yeşil kuşak/ılımlı İslam” projelerdir, Türk-İslam ve güncel haliyle, İsmet Özel’in adlandırmasıyla “Müslüman Türk” sentezidir, Sami dinleri zaten özel mülkiyetçi, tüccar ve piyasacıdır. Yani sentez 80 yıllık haliyle “kapitalizm-İslâm sentezi”dir.

22 yıllık iktidar daha doğrusu 1945’lerden, 7 Ocak 1946’da DP’nin resmi kuruluş tarihinden başlayarak AP, MNP, MHP, ANAP, AKP’nin kuruluş ve iktidar yolculuğu bu yol ve yolculuğun parçası durumundadır.

Nihal Atsızların, Nurettin Topçuların, Necip Fazılların öne çıktığı bir süreçtir. Necip Fazıl’ın “Büyük Doğu” Türk İslâmcı dergisinin ilk sayısı 17 Eylül 1943 günü yayın hayatına başlamış 1978 yılına kadar sürmüştür. Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’ne karşı daha dinci bir “Gençliğe Hitabe” yazmıştır, AKP’nin idolüdür.

Eğitimde olanlar da AKP ve MEB’in yaptıkları da her ne kadar AKP 22 yılı temsil ediyor gözükse de 80 yıllık bir gidişatın ürününü oluşturuyor. DP ile AKP arasındaki dinci genetik damar sürmeye devam ediyor, Türkiye-ABD müttefiklik ilişkileri iktisadi sistem olarak kapitalizm, ideolojik ayağı olarak din temelli sürmeye devam ediyor.

DİNCİ KAPİTALİST ‘GELECEĞİN İNŞASI: EĞİTİM 2002-2024’ MAARİF MODELİ

AKP 22 yılda eğitimde yaptıklarını toparlamış, MEB resmi web sayfasından bunu şöyle bir başlıkta duyurmuş bulunuyor: “Türkiye Yüzyılı’nın inşasında son 22 yılda yapılan eğitim seferberliği kitaplaştırıldı. Milli Eğitim Bakanlığınca, Türkiye Yüzyılı’nın inşasında son 22 yılda, eğitim sistemindeki dönüşüm ve yapılan eğitim seferberliği, bilimsel veriler ışığında ‘Geleceğin İnşası: Eğitim 2002-2024’ adıyla kitaplaştırılarak yayımlandı.”

Bakan Yusuf Tekin 22 yılı bazı vurgularla özetliyor: “Bakanlığımız, eğitimi ülkemizin sadece maddi refahını artıran zaruri bir yatırım alanı olarak değil, geleceğimizi teminat altına alan, kültürel ve toplumsal varlığımızın ihyasını sağlayan dinamik ve süreklilik arz eden bir alan olarak kabul etmektedir. Kitapta 2002-2024 yılları arasında özellikle eğitimin demokratikleşmesi ile eğitime erişim ve katılımın önündeki engelleri kaldıran çalışmalar yer alıyor. Buna göre meslek liseleri önündeki en büyük engel olan katsayı uygulaması, başörtüsü yasağı gibi eğitim sistemindeki antidemokratik uygulamalara son verildi, eğitimde fırsat eşitliğini güçlendirmek için çok yönlü sosyal politikalar hayata geçirildi. Ayrıca 22 yıl içinde müfredat değişiklikleri, seçmeli ders uygulamasına geçiş, inanç özgürlüğünün sağlanması, zorunlu eğitimin 8 yıldan 12 yıla çıkarılması (4+4+4 düzenlemesi), öğrenci meclisleri ve temsilcilikleriyle yönetime katılımın sağlanması gibi eğitimde fırsat eşitliğini güçlendiren politikalar geliştirildi.”

AKP yapılanlar, yaptıkları ve yapacaklarını anlatıyor. 2010 şûrası ile birlikte “değerler eğitimi” ana ideolojik yaklaşım kabul edildi, “kök değerlerimiz” de dine bağlandı. 2012’de 4+4+4 ve seçmeli dersler gibi düzenlemelerle imam hatip ortaokulları da yeniden açılarak imam hatip modeli esas kabul edildi ve yaygınlaştırıldı, sadece imam hatipler değil, tüm ortaokul ve lise ders programları seçmeli dersler altında din derslerine/nakli ilimlere zorlandı. 2016’dan bu yana mesleki teknik okullar ve MESEM çok ağır piyasacı dönüşümlere zorlanmaktadır. Gelinen nokta “Maarif Modeli” ile dincileştirme tarikatlaştırmanın model yapılması ve mesleki eğitimin ve çıraklığın tümden piyasalaştırılmasıdır.

İşin dinciliği zaten en aşırı noktalarına vardı, son yıllarda MESEM ve mesleki teknik eğitim devlet teşviki/kamu kaynaklarının özele transferi şeklinde tümden işletmelere ve çocuk işçiliğine bağlanmış bulunuyor. 22 yılın birkaç tablosunu verelim.

MESEM, MESLEKİ TEKNİK OKULLAR: SEKTÖR, PİYASA, İŞLETME, METEP, METEK, UYUM SATRETEJİLERİ, ZANAAT, AHİLİK

Kitabın 215’inci sayfasında mesleki teknik eğitime nasıl baktıklarını, öne çıkan kavramlarını görsel olarak sunmuşlar. Kavram haritasına bakınca, eğitim öğretimin neye dayandırıldığı sözü uzatmadan görülüyor. “Sektör”, “piyasa”, “işletme” “uyun ve işletme” gibi kavramlar artık eğitim politikalarının odak kavramları haline getirilmiş, standartlar ve akreditasyonlar dışsallaştırılmış, piyasa ölçütlerine bağlanmış bulunuluyor.

Çıraklık ve mesleki eğitimde okulların çeşitli adlar altında özel sektöre devredileceği, meslek ortaokulların da açılacağı, MESEM/çıraklığın ve ahilik/tekke kültürünün yaygınlaştırılacağı ifade ediliyor. Kitaptan birkaç ibare:

“Yeni Okul Modelleri: …paydaş kurum ve kuruluşların süreçlere aktif katılımını esas alan iş birliği modellerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında bölge okulu, ihtisas, sektör içi ve sektöre entegre özellikli yeni okul modelleri hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda 9 ilde (Adana, Bursa, Denizli, Gaziantep, Kocaeli, Samsun, İstanbul, Kayseri, Konya) 10 bölge okulu açılmıştır. Sektör içi okul ise ilk olarak Çorum ilinde açılmıştır.”

“Genç Girişimci Ahiler: Öğretmen ve öğrencilere Ahilik geleneğinin öneminin kavratılması, modern girişimcilik yetkinlikleri kazandırılması ve Ahiliğin toplum tarafından kabul edilmiş bir kalite güvence sistemi olduğu hususuna dikkat çekilmesi hedeflenmiştir.”

“Zanaat Atölyeleri: (…) Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü bünyesindeki ortaöğretim kurumlarında geçtiğimiz temmuz ayında açılan zanaat atölyeleri, ilk olarak 10 ilde 196 okulda uygulamaya konulmuştur. Çalışmaların değerlendirilmesi doğrultusunda uygulama 18 ilde 270 okulda, 129 farklı modüler kurs programında, 7 ve 8. sınıf öğrencileri yaz boyunca ücretsiz olarak faydalanmıştır. 2025-2024 eğitim ve öğretim yılı itibarıyla zanaat atölyeleri uygulamasının ülke geneline yaygınlaştırılması çalışması başlatılmıştır.”

4. Protokoller: (…) Milli Eğitim Bakanlığı ile çeşitli sektör temsilcileri ve kuruluşlar arasında birçok iş birliği protokolü imzalanmıştır. Mevcut durumdaki 225 protokol; 21 kamu kurumu, 8 belediye, 2 valilik, 11 üniversite, 8 birlik, 15 dernek, 11 vakıf, 5 organize sanayi bölgesi, 2 ülke, 1 federasyon, 19 oda, 4 sendika, 115 şirket ile yürütülmektedir. 

KAYITSIZ 1 MİLYON, AÇIK VE MESEM İLE BİRLİKTE 2 MİLYONDAN FAZLA

Kitapta MESEM ve yaş grubu açıkça tanımlanmasa da öğrenci sayıları da veriliyor:

1.3. Mesleki eğitim merkezi programı (MESEM) mesleki eğitim merkezleri (MESEM), ortaokul mezunlarına yönelik işletmelerde pratik eğitim ve okulda teorik eğitimi bir araya getiren dört yıllık bir örgün eğitim programıdır. Bu program, öğrencileri iş hayatına hazırlayarak hem mesleki beceriler kazanmalarını hem de öğrencilerin genel kültürlerini geliştirmelerini amaçlamaktadır. MESEM’e kaydolabilmek için en az 14 yaşında olmak ve ortaokul mezunu olmak yeterlidir. (…) öğrenim gördükleri merkezde diploma almalarına yönelik olarak gerekli düzenlemeler yapılarak uygulamaya konulmuştur. Yapılan bu değişiklik ile mesleki eğitim merkezi programlarında okuyan öğrenci sayısı 480 bini bulmuştur.  Böylece kadim Ahilik geleneğinin günümüzdeki modern temsilcisi olan bu merkezlerde öğrenim gören öğrencilerin işletmelerde eğitim ve istihdam oranlarının artışının teşvik edilmesi sağlanmıştır.”

Kitapta verilen okullaşma oranları dikkate alındığında okula kayıtsız 1 milyon 95 bin 364 kişi bulunmaktadır.

Tablo: 2023-2024 Yaş Gruplarına Gör Net Okullaşma Oranı*

*Yaş gruplarına (doğum yılları) göre net okullaşma oranları hesaplanırken; öğrencinin ait olduğu eğitim kademesine (öğrenim türüne) bakılmaksızın, ilgili yaş grubunda bulunan toplam öğrencilerin, ilgili yaş grubunda bulunan toplam nüfusa bölünmesi ile elde edilmiştir.

Okullaşma oranları “Eğitim 2022-2024”den alınmıştır. Yabancılar için: Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Daire Başkanlığı (2024) izleme ve değerlendirme raporu 2023.

**Açık öğretim ve MESEM dahil.

Kitapta 480 bin MESEM öğrencisi olduğu ifade ediliyor. MESEM’dekiler okula kayıtlı ama okulda değil işletmedeler.

Ayrıca açık okul öğrencileri bulunuyor. Açık okullardaki pasif öğrenci sayısı hiç verilmiyor. 2022-2023 eğitim öğretim yılında aktif durumda (Sınava bir kez başvurmuş) öğrenci sayısı 2.346.654 idi.

* Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün “izleme ve değerlendirme raporu” 2023

MEB 2023-2024 için 1229802 (1 milyon 229 bin 802) öğrenci olarak yansıtmış. Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğünün açıklamadığı, MEB eğitim istatistiklerinde bu şekilde açıklanan sayılar tüm yılı mı yansıtıyor, gerçek durumu mu yansıtıyor? 

Eğer gerçek durum ise aradaki 1 milyon 116 bin 852 açık öğretim öğrencisine ne oldu, bir yılda bu kadar azalmanın sebebi ne?

Tablo: Okulda Olmayan Öğrenci Sayısı

Açık okullardaki aktif pasif çağ nüfusu öğrenci sayısını açıkça bilmiyoruz, Bakanlık bunu açıklamalı. Ancak bir öngörüde bulunulursa bu sayının da 600 binlerden fazla olduğu kestirilebilir.

Bu hesaplarla okulda olmayan 2 milyondan fazla çocuk var demektir. Bunlara devamsızlar eklenmemiş bulunuyor. Özellikle ortaöğretimde devamsızlık çok artıyor, bazı okul türlerinde yüzde 20’lerin üzerine çıkıyor.

Devamsızlar da dikkate alınırsa 3 milyondan fazla çocuğun okulda olmadığı söylenebilir.

MÜTAŞERİK: İÇERİDE, TÜRKİYE’DE 22 YILLIK MÜTTEFİKLİK KİMLERLE?

Bu anlayış, “değerler eğitimi” ve değerlerin dine bağlanması sadece Türkiye’ye özgü değil, 72 yıllık müttefikliğin parçası durumunda. İçerde ittifakta olanlar “tefeci bezirgan/tüccar” yapılanmanın güncel bloklarını oluşturuyor: “MÜTAŞERİK-müteahhit, taşeron, tarikat, şeriatçı şerikliği”, Trump veya Erdoğan, ABD ve Batı ile ittifak halinde sürdürülüyor bu blok ve projeler.

Yani çözümü bir yerden gelmeyecek.

Dünya halkları ve halkın mücadelesinden başka yol yok. 2025’in Suriye’de, Türkiye’de, tüm dünyada daha dirençli bir mücadele yılı olması, insan-toplum-doğa yararına yol alabilmemiz, her çocuğa nitelikli okul ve eğitim dileğiyle.