Sevgililerin, nişanlıların, eşlerin, kardeşlerin, babaların, “Vatan namustur,” diyerek cepheye koştuğu, geride çaresiz kadınların kaldığı dönem.
Ve çaresizliğe boyum eğmeyen, Behire Hakkı. Henüz 11 yaşındaydı. Sokaktan bir basmacı geçiyordu. Koştu. Kendisine yetecek kara kumaş aldı ve kendisine bir elbise dikti. Annesi hayretler içindeydi. O günden sonra dikiş konuşunda bütün bildiklerini kızına anlatmaya başladı. Artık o anlatıyor, Behire üretiyordu.
Önceleri pek rağbet görmedi ama yıllar onu çok yetenekli bir terzi yapmıştı.
Savaş sürüp gidiyor, kadınlar omuzlarındaki yükün altında daha da eziliyordu. Behire, “Memleketim için ne yapabilirim,” diye kafa yoruyordu. Sonunda kadınları meslek sahibi yapmaya, onları başkalarına muhtaç olmaktan kurtarmaya karar verdi.
1913 yılında bir Biçki Yurdu açtı. Gazetelere ilan vererek kadınlara terzilik mesleğini öğreteceğini bildirdi. Alınacak öğrencilerin fakir kesimden olmasına özen gösterdi. Böylece, kadınlar fakirlikten kurtulacak, alın teriyle ekmeklerini kazanacaklardı.
İlk aşamada 25 öğrenci başvurdu, daha sonra sayı 51’e çıktı. 1917’ye gelindiğinde ise sayı 366 oldu.
İlk mezuniyet törenine Maarif ve Ziraat Nazırları da katılmıştı. Böylece devlet erkânının dikkati çekildi. Behire, Maarif ve Sanayi Nişanına layık görüldü. Biçki Yurdu bit milli kurum haline geldi.
Artık, askerler için her türlü kıyafeti dikip cepheye gönderiyorlardı. 55.155 pamuklu mintan dikerek, Müdafaa-i Milliye Cemiyeti aracılığıyla cepheye gönderdiler.
Cemiyet, Biçki Yurdu’ndaki her hanım için madalya hazırladı. Hanımlar aldılar madalyalarını onur duyarak ama madalyaların her birinin 4.500 kuruş olduğunu öğrenip, madalyaların bedeli kadar parayı cemiyete yardım olarak gönderdiler. Yetmedi sergi açtılar, satılan ürünlerin gelirini de buraya bağışladılar.
Yardımlar bununla da sınırlı kalmadı. Çanakkale Savaşı’nda yaralanıp İstanbul’a tedavi için gelen askerleri, ziyaret edip rahat ettirmek için her türlü malzemeyi sağladılar.
Biçki Yurdu’nun cefakâr kadınları, milli şair Mehmet Emin Yurdakul’a ilham olmuştu. Yurdakul iğne tutan ellerin kılıç tutan eller kadar aziz olduğunu vurgulayarak, dedi ki,
“Ey iğnem dik! Askere, giyecekler yetiştir.
Sınırdaki erlere, hizmet aziz bir iştir.
Ey iğnem dik! Elimde teğellenen şu gömlek,
Bir kahraman genç Türk’ün vücudunu örtecek.”
Ama Biçki Yurdu da savaşın acımasız yüzünden nasibini aldı, öğrenci sayısı 14’e kadar düştü. Varını yoğunu ortaya koyan Behire Hanım, yurdun kirasını ödeyemez oldu Yurdu ayakta tutabilmek için öğrencilerden az bir ücret almak zorunda kaldı.
Çok geçmeden durumu toparlamayı başarırlar, 1928’de Biçki Yurdu’nun mezun sayısı 1794’e ulaştı. Bayezıt, Beşiktaş, Fatih, Üsküdar’ın ardından Ankara, İzmir, Gaziantep, Konya ve Kilis’te de Biçki Yurdu açıldı. Mezunların birçoğu kendi atölyesini açtı, bir kısmı evinden çalışarak geçimini sağladı. Behire Hanım mutluydu, başarmıştı.
“Ben tek başıma ne yapabilirim ki,” diyenlere duyurulur.
İĞNE TUTAN ELLER, KILIÇ TUTAN ELLER KADAR DEĞERLİYDİ.
