Bir yandan erken seçime hazırlanıyor, bir yandan da seçimin sonuçları olumsuz olur diye, yarım kalmış işlerimizi bitirmeye çalışıyoruz. Bir yandan eş başkanlık görevimizi yerine getirmeye çalışıyor, bir yandan da görevlendirdiğimiz maşaların saçmalıklarına tahammül ediyoruz. Bir yandan erken seçim takvimi belli olduğunda ev zencilerinin irtibatlarını kesmek için iletişim ağlarının engellenmesi üzerinde provalar yapıyor, bir yandan da kendi iletişim ağlarımızı nasıl aktif tutarız diye çareler arıyoruz. Ama ille de ne pahasına olursa olsun, gitmeden önce, Türkiye’yi ortaçağ karanlığına nasıl gömeriz diye telaşlanıyoruz.
Her fırsatta,”Bizden önce mağarada yaşıyordunuz,” dedikten sonra, “Gençler eski Türkiye’yi dedelerinizse sorun,” diyorlar. Benim dedem yok, babam da yok. Ben kendim dedeyim. Eski Türkiye’yi ben anlatayım.
Bunun için de, herkesin bildiği bir Eğitim savaşçısının, bilinmeyen, duyulmamış olma ihtimali olan yönlerini, vatanı, milleti için neler yaptığını özetlemeye çalışacağım. Özet diyorum ama bu yine de dört bölümlük sıkıcı bir yazı dizisi olacak. Biliyorum ki, az okunacak ama yazının dördüncü bölümünde taşı gediğine koymaya çalışacağız.
Şimdiden sabırlar, saygılar ve teşekkürler.
İsmail Hakkı Tonguç Bulgaristan’ın Silistre kentinde doğdu. Temel eğitimine köyündeki ilkokulda aldıktan sonra, Silistre Rüşdiyesi’ne kaydoldu. Rüşdiye eğitimi onun hayatında önemli izler bıraktı çünkü okulun özgür düşünceli bir öğretmenler kadrosu ve muhteşem bir kütüphanesi vardı.
Rüşdiyeyi bitirince, 5 yıl boyunca bir üst öğretim kurumuna gidemedi, o da köyde değişik işlerde çalıştı ve tarlalarda babasına yardım etti.
1914 yılında Darülmuallimin eğitimi için İstanbul’a geldi. Burada geçirdiği sıkıntılı günlerden dolayı Maarif Nazırı Şükrü Bey tarafından Kastamonu Öğretmen okuluna parasız yatılı olarak gönderildi. Ama buradaki eğitimi yetersiz gören Tonguç, tekrar İstanbul Darülmuallimin’e döndü. Burada da, Fransızcanın yanında kendi gayretiyle Almancayı da öğrendi.
İttihat ve Terakki Hükümeti bazı öğrencileri Almanya’ya, pedagoji alanında bir mesleki kursa gönderiyordu. Almanca bilmesi sayesinde giden öğrencilerden biri oldu. Aldığı pedagoji eğitiminin yanında, Batı medeniyetini de yakından tanıma fırsatını yakalamıştı.
1919 yılında yurda dönünce, Eskişehir Öğretmen Okulu’na Resim İşleri ve Beden eğitimi öğretmeni olarak atandı. Eskişehir Yunan işgaline uğrayınca Ankara’ya döndü.
1921 yılında, tekrar Almanya’ya gönderildi ve Güzel Sanatlar Akademisi Beden Eğitimi Enstitüsü’nde okudu. Eğitimini tamamlayınca Konya Öğretmen Okulu’nda çalışmaya başladı. Daha sonra Ankara Öğretmen Okulu’nda öğretmenlik ve yöneticilik, kısa bir süre de Adana Öğretmen Okulu’nda öğretmenlik yaptı.
1925 yılında değişik ülkelerin mesleki eğitim kurumlarında incelemeler yapmak üzere Avrupa’ya gönderildi. Altı ay boyunca Fransa, İngiltere ve Almanya’daki meslek okullarını inceledi. Özellikle Almanya’daki Kır Eğitim Yurtları ilgisini çekti. Leipzig Öğretmen Okulunda, “İş Eğitim Seminerlerine” katıldı.
Yurda dönünce, Ankara Öğretmen Okulu Resim-El İşleri ve Beden Eğitimi Öğretmenliğine atandı. Kırsal bölgelerde eğitim yeniliklerini değerlendirdiği “Avrupa Meslek Mekteplerine Dair” başlıklı raporu Maarif Vekâleti mecmuasında yayımlandı.
1926 yılında Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati tarafından “MEB Ders Araçları ve Gereçleri Müze Müdürlüğü” görevine atandı. Böylece merkezde görevli bir yönetici oldu ve ilköğretim müfettişleri ve öğretmenleri için “İş İlkesine Dayanan Öğretim” kursunu düzenledi. Yabancı uzmanlarla birlikte ders verdi. Böylece gelecekte Köy Enstitülerinin temel ilkesi olacak,“İş İçin, İş İçinde, İşle Eğitim” anlayışını geliştirdi.
(YARIN HASAN ALİ YÜCELLİ YILLAR)
