Cumhuriyet  Gazetesi Eğitim Köşesinde bir haber okudum. Başlığı, “ 70.000 Öğrenci Hapiste.” Alt başlığında ise şöyle: “100.000’den   çok üniversite öğrencisi yargılanıyor. OHAL ile eğitim hakları ellerinden alınan bu öğrencilerin ders kitapları da yok, sınavlara girme hakkı da.”

İlgimi çekti, biraz detay arayayım, dedim. Kısaca birkaç bilgi ve rakam: Türkiye, Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasında 31 Ocak 2023 itibarıyla yaklaşık 350.000  mahkum ve tutuklu ile Avrupa’da birinci sırada.

Bunlar arasında, dil ve konuşma engelliler, görme engelliler, işitme engeliler, işitme ve konuşma engeliler, ortopedik engeliler var. 

12-18 yaş arası çocuk mahkum sayısı 3.214. Asla insani sayılmayacak koşullarda yaşıyorlar. Çektikleri cezalar suçu önleyici değil, bir çeşit işkence, intikam aracı ve adeta çocukları bir başka şekle dönüştürücü.

Kısaca yaşam koşullarını hatırlatayım, yazıyı yazış sebebini sonra söyleyelim.

• Cezaevi yaşam koşullarına dayanamayan 15 yaşındaki E.N. 16 Kasım’da intihar etti.  
• Son 6 yılda hak ihlallerinden ve ihmallerden dolayı cezaevlerinde 10 çocuk hayatını kaybetti. 
• Çocuklar, verilen üç öğün yemek dışında, içecekleri su dâhil, tüm temel ihtiyaçlarını kantinden satın almak zorunda. 
• Aydınlatma dışındaki elektrik masrafını çocuklar kendileri ödüyorlar.   
• Mektup göndermek de parayla.     
• Kapalı görüşlerde aradaki camdan ötürü ailelerine sarılamıyorlar.    
• Hapishane kurallarına uymayanlar, günde 21 saat olmak üzere, 5 gün boyunca odaya kapatılıyor. 
• Zaman zaman çıplak aramalara maruz kalıyorlar.
• Çocukların %68'i tahliye olduktan bir yıl sonra, adalet sistemine geri dönüyor.   
• Psiko-sosyal destek personeli sayı ve kalite olarak yetersiz. İnfaz koruma memurlarının sayısı 38.000, psiko-sosyal görevliler sadece 1.300.
• Mahkum olarak cezaevine giren çocukların çoğu mafyalaşmış   

Cumhurbaşkanı, “Türkiye’nin en büyük cezaevini yapacağız,” müjdesini verince, Aksaraylılar çılgınca alkışladı. Aksaray’dan sonra Yozgat, Manisa, Siverek, Kütahya, Doğanşehir, Sakarya, Edirne, Kırşehir, Erzincan, Nevşehir, Ereğli, Çankırı, Sarıçam, Aksaray, Adana, Erciş, Çarşamba, Tekirdağ, İzmir, Samsun, Manavgat, Çorlu, Aziziye, Burdur’da cezaevi yapımı sürüyormuş. Hapishane inşa ederek çocukları cezalandırmak yerine, çocukları koruyan, destekleyen ve eğiten yöntemlerin temel alındığı bir çocuk adalet sistemi geliştirmek mümkün değil midir?  Yeni cezaevlerinin yeni toplama kampından ne farkı olacak?

Belli ki, bu sistem mahkum çocukları kesinlikle islah ve rehabilite edip eğiterek topluma kazandıramadığı gibi, devlet eliyle genç suçlular ve toplum düşmanları yetiştiriyor. Çocuklar bunun yöntemini de yaparak, yaşayarak öğreniyorlar. El Kitapları da cezaevi kuralları.

Bir mahkum çocuk annesi bir sabah erkenden bir telefon alıyor. “Başka çocuklarla kavga etti herhalde, kolu bacağı kırıldı,” diye korkarak hapishaneye koşuyor. Çok geçmeden de acı gerçeği öğreniyor. “Çocuğumu sağ aldılar, ölü geri verdiler,” diyor zavallı kadın.  

İşte anlatmaya çalıştıklarımın canlı bir örneği. Sanırım bu konu muhatapları hariç, toplumun ilgi alanı içinde bile değil.  

Tabi ki insan eğitimindeki rehberimiz Amerikalı Amiralin asker eğitimindeki mottosu, TRAİN THE BEST, SHOOT THE REST*,” değilse. 

NOT:* En iyilerini eğit, geriye kalanı vur (öldür).