Dünya’yı değiştiren, dünyaya yön verenlerin başında hiç kuşkusuz Lenin gelmektedir.
Gazetecilik mesleğinden gelen Rus ihtilâlcilerinin hemen tümü gazetecilik yapmışlardı. Bunlar fikirlerini yaymak için bir basın kolu kurmak yolunda Karl Marxı izlediler. Zaten komünizm hareketi ondokuzuncu yüzyılın ortasından sonra bir 'Basın hareketi' olmuştu.
Sibirya’daki sürgünden yeni dönmüş bulunan Wladimir Ulyanow da 1900 yılında kanun dışı ihtilâlci 'Iskra' gazetesini kurmakla ayni işe girişti. Fakat 'Iskra'nın Rusya içinde yayınlanması çok güçtü. Ulyanow bunun üzerine sonradan Menşevik olan Potressow ile birlikte gazeteyi Leipzig’de bir sosyal demokrat basımevinde bastırdı. 'Iskra', Berlin’deki sosyal demokratların 'Vorwaerts' adlı gazetesinin ambarında paketlendi ve gizlice Rusya’ya sokuldu.
'Iskra'nın en başta gelen görevi Rus sosyal demokratları arasında ahengi sağlamak ve bir parçalanmanın önüne geçmekti. Gazete kuryeler ve aracılar eliyle parti teşkilâtının en alt kademelerine kadar ulaştırılıyordu. İnce kağıda basılan ve küçük boy- olan 'Iskra' ihtilâlin ana hatlarını bildirirken aynı zamanda revizyonist eğilimlere parti içinde kişisel terör sistemini bir politik silâh olarak kullanmak isteyenlere hücum ediyordu. Ulyanow gazetede hem yazı hem de baskı, yayın ve dağıtım işlerini düzenliyordu.
Wladimir İlyiç Ulyanow (1870-1924) Sibirya’da sürgünde bulunduğu sıralarda 'Rus sosyal demokratlarının amacı' adıyla bir dizi makale yazmıştı. Bu makaleleri 1901 yılında 'Sarya' dergisinde Lenin imzasıyla yayınlayınca artık adı da Lenin oldu.
Bir iddia, Ulyanow'un bu adı okuldaki kız arkadaşı Lena yüzünden aldığıdır. Pospelow'un resmî Lenin biyografisine göre Lenin'in yakınları bu adın Sibirya'daki büyük Lena nehrinden alındığını söylemişlerdir. Lenin belki de çocukluk ve gençlik yıllarını geçirdiği Wolga kıyılarından kinaye 'Wolgin' adını alacaktı. Fakat Rus sosyalizminin babası sayılan W. Plechanow 'Wolgin' adını takınca, Ulyanow bu kez bakışlarını Uzak Doğu'ya dikti ve Lena nehrinden gelme Lenin kelimesini kendine ad yaptı.'
Lenin çok sürmeden 'Iskra'nın basımevini değiştirdi. Önce Londra’ya daha sonra Cenevre’ye yerleştiğinde gazeteyi oralara götürdü.
1902 yılında 'Iskra' yazı heyetinde beklenen ayaklanma patlak verdi ve fikir ayrılığı yüzünden redaktörler ikiye bölündü. Potressow Lenin’i sabırsız olmakla, gazetenin yazı işlerini süreli savaş havası içinde yönetmekle itham etti. 1903 yılında Rus sosyal demokrat partisi ikiye ayrılınca 'Iskra'da Lenin’in muhalifleri olan Menşeviklerin elinde kaldı.
Lenin bir yıl sonra Bolşeviklerin organı 'Wperyod'u yayınlamaya başladı. Gazetede Lunaçarski ve Litwinow ile birlikte 'Iskra'ya karşı şiddetli bir polemiğe girişti.
1905 ihtilâli sırasında Çar, basın özgürlüğünün kabul edildiğini bildirince Petersburg'un ilk Bolşevik gazetesi 'Nowaya Shisn' yayın hayatına girdi. Lenin hemen Rusya'ya dönüp gazetenin başına geçti. Fakat ihtilâl bastırılınca yine Cenevre'ye gitti bu kez burada 'Proletari'yi çıkarmaya başladı. 1910 yılında Lenin adamlarının eliyle Petersburg'da haftalık 'Swesda' gazetesini kurdu. Fakat gazetenin ancak iki sayısı çıkabildi; Zira o günlerde başta Bolşevik Merkez Komitesi Üyesi Stalin olmak üzere gazetenin tüm mensupları tutuklandılar.
Petersburg’da 'Prawda'nın ilk sayısı satışa çıktı. Gazetedeki 'Amacımız' adlı baş makaleyi Lenin yazmıştı. Birinci Dünya Savaşının ilk gününde gazete kapatıldı. 'Prawda' 1917 ihtilâli sırasında yeniden yayına başladı. Bu kez gazetenin yazı işleri kurulu Stalin, Molotow, Kamenew'di. İsviçre’den Petersburg’a gelen Lenin hemen gazetenin yönetimini eline aldı. 'Prawda' Lenin’in deyimiyle “sadece kolektif olarak propaganda yapıp hücum etmeyecek aynı zamanda partinin kolektif örgütçüsü olarak da iş görecekti.”
(YARIN:ATATÜRK)
