İfral TURGUT

Tarih: 09.10.2024 23:59

HANGİ ENFLASYON ORANINA İNANACAĞIZ?

Halk, İktidar muhalifi siyasiler, bilim insanları, sendika ve demokratik kitle örgütleri açıklanan enflasyon oranlarından daha yükseğini yaşadıkları bilinen bir şey. TÜİK’in enflasyonu 49,10 açıklanması ile; ‘’3 yıl sonra ilk kez yıllık enflasyon, yüzde 50 olan politika faizinin altında kaldı.’’ denilerek sanki 3 Yıl önceki enflasyonu aynı iktidar zamanında olmamış gibi…

HALKIN GELİRİ KISILARAK ENFLASYON DÜŞER Mİ?

İktidar İMF politikalarının çok kötü bir kopyasını ve en hoyratını uyguluyor. ‘’Fiyatlar serbest ücret ve gelirler sabit’’ politikası ile enflasyon düşürülecek zannediliyor. Oysa enflasyonun en önemli sorunu üretememek.

İktidara doğru dürüst bir eleştiri getirmeyen Türkiye’nin en büyük işçi örgütü olan TÜRK-İŞ Konfederasyonu’nun Ankara’da Eylül 2024’te yaptırdığı araştırmaya göre;

• Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı 19.830,73 TL’ye,
• Gıda harcaması ile giyim, konut gideri veya kirası, elektrik, su, yakıt, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı yani yoksulluk sınırı ise 64.595,21 TL’ye,
• Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 25.706,18 TL’ye
  Yükselmiş.

Aynı dönemde “mutfak enflasyonu” verilerindeki değişim ise;

• Dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 2,90 oranında ve altı aylık değişim oranı % 37,41,
• Son on iki ay itibariyle değişim oranı ise % 48,72, Yıllık ortalama artış % 71,23
  Olarak gerçekleşti.

Memurun, işçinin ve bunların emeklileri ile üretici köylünün ve küçük esnafın gelirleri azalıp vergileri artarken küçük bir azınlık ise geliri dağılımında aslan payını alıyor. Bunu da TÜİK araştırmalarında anlıyoruz. Ne kadar gerçekse!

TÜİK araştırmasına göre Türkiye’nin gelir dağılımı da halkın lehine değil. TÜİK 2023 yılı gelir dağılımını ilk % 20’den başlayarak 5 dilime bölmüş. Buna göre;

• İlk dilimdekilerin gelir dağılımı %5 dolaylarındayken son %20’lik dilimde bulunanların gelir dağılımı tam 10 kat fazla!
• Beş dilime bölünen gelir dağılımının ilk 4’ün toplam gelir dağılımı dilimine eşit!

Yani ilk 4 dilim gelirin yarısını en son 5’nci 20’lik dilime eşit!

Yani; halkın %80’i gelir dağılımının yarısını alırken son dilimde bulunan %20’lik kesim ise diğer yarısını alıyor.

ENFLASYON DÜŞERKEN DEVLETİN VERGİSİ DE AZALACAK

Bu enflasyon işi öyle netameli bir iştir ki bir bütünlük içinde sürdürülmediği takdirde O canavarı ortadan kaldırmak mümkün değil. Enflasyon yükselirken üretim artışının etkisi ile doğal olarak vergiler de yükselir. Bir başka yönü ile de üretim ve satışı etkileyen vergiler bizatihi enflasyonu tetikler. Yani iki yönlü etkisi birden oluşur.

Üretimde kullanılan malların ithalinde Özel Tüketim Vergisi ve onun da üzerinde vergiden vergi alan vergi uygulamalarına uygun olmayan Katma Değer Vergisi hesaplanması ve kur yükselişi fiyat artışlarını yükselteceği enflasyonu da artıracaktır.

Enflasyonu artıran bu vergiler yerine vergiden muaf, istisna ve vergi indirimi ve teşviki ile koruduğunuz kesimi vergilendirmekle çözülür. Önemli olan bu etkileri kavrayıp çözüm üretmekte.

ENFLASYON İÇİN KİM NE DEDİ?

Enflasyon için bilim adamından siyasetçisine kadar kimler neler söyledi. Biz rahmetli 9’ncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’le başlayalım.

‘’Enflasyon, bana göre siyasi bir olay değildir.’’ diyor ve şöyle devam ediyor: ‘’Bilimsel bir olaydır. Doğru yaparsanız, enflasyon makul sınırlar içinde kalır. Yanlış yaparsanız enflasyon alır başını gider.’’

Enflasyon ile ilgili bir çok siyasinin, ekonomistin ve iş insanının değerlendirmelerini de derleyip aşağıdaki gibi sunuyoruz:

• Enflasyon, sabit gelirli insanları en çok etkileyen şeydir. Sabit bir geliri olanlar, para değerini kaybettiğinde daha fazla zorlanırlar. Nassim Nicholas Taleb
• Enflasyon düzenlenmemiş bir vergidir. Milton Friedman
• Enflasyon 5 dolarlık saç traşına 10 dolar öderken 15 dolar ödemektir. Sam Ewing
• Enflasyon tasarrufları yok eder, planlamaya engel olur ve yatırım yapma konusundaki cesareti kırar. Bu daha az verimlilik ve düşük yaşam standardı demektir. Kevin Brady
• Enflasyon yatırımlarınızın içindeki yabani ottur. Robert Orben
• Ortalama yatırımcıya söylemeye çalıştığım ve anlamaları için cesaretlendirdiğim şey büyümenin ve enflasyonun varlığıdır. Ray Dalio
• Enflasyon bir haydut kadar hiddetli, silahlı soyguncu kadar korkunç ve bir kiralık katil kadar ölümcüldür. Ronald Reagan
• Gerçekte, fiyatların altına karşı enflasyonu diye bir şey yoktur. Kağıt paranın değer kaybetmesi vardır. Gita Gopinath
• Enflasyon sürecini devam ettirerek, hükümetler gizlice ve farkına varmadan vatandaşlarının varlığının büyük bir kısmına el koyabilir. John Maynard Keynes
• Enflasyon en zengin kesimi daha da zengin ederken, fakir kesimi daha da fakirleştirir. James Cook
• Enflasyon, servet transferi yapar, birçok kişi bu transferin gerçekleştiğinin farkında bile değil. Warren Buffett
• Enflasyon, para değerini düşürür ve insanların alım gücünü azaltır. Yüksek enflasyon oranları, varlıklarını korumak için insanları altın ve diğer yatırımlara yönlendirir. Ray Dalio
• Enflasyonun etkisi herkes için aynı değil. Enflasyon, yoksulları daha da yoksullaştırır ve zenginleri daha da zenginleştirir. Paul Tudor Jones
• Enflasyon, bir para biriminin satın alma gücünü azaltır ve insanların biriktirdiği tasarrufların değerini düşürür. Peter Schiff
• Enflasyon, paranın satın alma gücünü azaltır ve yatırımcıları alternatif yatırımlara yönlendirir. Jim Rogers
• Enflasyon, bir ekonominin düzenli bir şekilde büyümesini zorlaştırır ve dolayısıyla uzun vadeli yatırımcıların portföylerini koruması için önemlidir. George Soros