Kamuda veya bazı kamu görevlerini yapanlar ile seçimle gelinen görevlere seçilenler mal bildirimi yapmak zorundadırlar. Haksız mal edinmeleri ve yolsuzlukları önlemek amacıyla getirilen Mal Bildirimi Kanunu’na göre verilmesi gereken Mal Beyanı Formu bu yıl 29 Şubat 2025 Günü sonuna kadar ilgili kurumlara verilecektir. Mal bildirimleri ilk göreve başlayanlar göreve başladıklarında, öteden beri görevde bulunanlar ise sonu sıfır (0) ve Beş (5) ile biten yıllarda 5 Yılda bir yenilenerek verilmektedir.

MAL BİLDİRİMİ KANUNU

3628 Sayıl Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanun’un 1’nci maddesinde amaç, ‘’Rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele cümlesinden olarak; bu Kanunda sayılanların mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini, mal edinmelerin denetimiyle, haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma halinde uygulanacak hükümleri, bu Kanunda belirlenen suçlarla bazı suçlardan dolayı kamu görevlileri ve suç ortakları hakkında takip ve muhakeme usulünü düzenlemektir.’’ Şeklindedir belirtilmiştir. 

Kanun’un bu kesin ve emredici düzenlemelerine rağmen Ülkemizde yolsuzluk ve rüşvetin önlenmediği hatta AKP döneminde giderek kurumsallaştığı, yalnızca muhaliflere karşı çok yanlı olarak uygulandığını son olaylarda daha net bir şekilde görmekteyiz! 

Kanunun başlığında; ‘’rüşvet ve yolsuzlukla mücadele’’ gibi aşağılayıcı bir ifadenin bulunması da onur kırıcı. Bu Kanun kapsamında; 28 Yılını memurlukta, 25 Yılını da Yeminli Mali Müşavirlikte geçiren ve mal bildiriminde bulunan biri olarak, bu tabirden hep tiksinmişimdir. Bu Kanunun adının ‘’ Kamu Görevlilerinin Mal Bildirimi Kanunu’’ olarak değiştirilerek yeniden düzenlenmesi gerekeceğini düşünen binlerce kişiden biriyim.

KİMLER, HANGİ MALLARI BİLDİRMEK ZORUNDADIRLAR?

Kanunun 2’nci ve Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmeliğin 8’nci maddesine göre mal bildiriminde bulunacak olanlar, kendileri ile eşleri ve velayetleri altındaki çocuklarına mallarını bildirmek zorundadırlar. Beyan edilecek mallar; taşınır ve taşınmaz malları ile arsa ve değerleri ne olursa olsun yapı kooperatiflerindeki hisselerini Formun 2’nci ve 3’ncü bölümlerine kaydetmek zorundadırlar. 

Yönetmelik ekinde bulunan Formun 4-8’nci bölümlerine kaydedilmesi gereken her türlü; kara, deniz ve hava taşıt araçları; traktör, biçer döver, harman makinası ve diğer ziraat makinaları, inşaat ve iş makinaları, hayvanlar, koleksiyon ve antika ev eşyaları, haklar, alacaklar, borçlar ve gelirlerden oluşmaktadır.

Kendilerine ödeme yapılanlara aylık net ödemenin, ödeme yapılmayanlara ise Genel İdare Hizmetleri Sınıfındaki 1’nci derece şube müdürüne yapılan aylık net ödemenin, beş katından fazla tutardaki kısmını beyan etmek zorundadırlar. 2025 Yılı şube müdürü maaşı 64.426 TL olup, beş katı ise; 322.130 TL’dir.

Kanununun 2’nci maddesine göre;

• Muhtar ve ihtiyar heyeti üyeleri hariç olmak üzere, her tur secimle iş basına gelen kamu görevlileri ile Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 
• Türk Hava Kurumu’nun genel yönetim ve merkez denetleme kurulu üyeleri ile genel merkez teşkilatında ve Türk Kuşu Genel Müdürlüğünde, Türkiye Kızılay Derneğinin merkez kurullarında ve Genel Müdürlük Teşkilatında görev alanlar ve bunların şube başkanları, 
• Genel ve katma büçeli daireler, özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluş veya alt kuruluşlarda, kamu iktisadi teşebbüsleri (İktisadi Devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları) ile bunlara bağlı müessese, bağlı ortaklık ve işletmelerde, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan ve kamu hizmeti gören kurum ve kuruluşlar ile bunların alt kuruluşlarında veya komisyonlarında aylık, ücret ve ödenek almak suretiyle kamu hizmeti gören memurları, işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ile yönetim ve denetim kurulu üyeleri, 
• Siyasi parti genel başkanları, vakıfların idare organlarında görev alanlar, kooperatiflerin ve birliklerinin başkanları, yönetim kurulun üyeleri ve genel müdürleri, 
• Noterler ve Yeminli mali müşavirler, 
• Kamu yararına sayılan dernek yönetici ve deneticileri, 
• Gazete sahibi gerçek kişiler ile, gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, sorumlu müdürleri, başyazarları ve köşe yazarları, Mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda belirtilen istihdam türlerinden işçiler hariç olmak üzere memur, sözleşmeli personel ve geçici personel ile diğer kamu görevlileri belirlenen zamanlarda mal bildirimlerinde bulunmak zorundadırlar. Ayrıca, özel kanunlarına göre mal bildiriminde bulunmak zorunda olanlar da bu Kanun kapsamında mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi her kademesinde yani hademesinden tutun genel müdürüne kadar tüm memurlar mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar.

MAL BİLDİRİMLERİ NE ZAMAN BİLDİRİLECEKTİR

Kanunun 6’ncı maddesine göre mal bildirimleri;

• Göreve atanmalarda, göreve giriş için gerekli belgelerle birlikte,
• Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanmalarda, atamayı izleyen bir ay içinde,
• Seçimle gelinen görevlerde seçimin kesinleşmesi tarihini izleyen iki ay içinde,
• Mal varlığında önemli bir değişiklik olduğunda bir ay içinde,
• Yönetim ve denetim kurulu üyelikleri ile komisyon üyelikleri seçim ve atamalarında göreve başlama tarihini izleyen bir ay içinde,
• Görevin sona ermesi halinde, ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde,
• Gazete sahibi gerçek kişiler ile, gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri faaliyete geçme tarihinde, sorumlu yazı işleri müdürler, başyazarları ve fıkra yazarları bu ise veya görevlerine başlama tarihini izleyen bir ay içinde, vermek zorundadırlar. 

Göreve atanmalarda yazılı mal bildirimi verilmedikçe göreve atama yapılamaz. Kanunun 7’nci maddesinde ise kapsamındaki görevlere devam edenler, sonu (0) ve (5) ile biten yılların en geç Şubat Ayı sonuna kadar bildirimlerini yenilerler. Yeni bildirimler yetkili merci tarafından daha önceki bildirimler ile karşılaştırılır. 

MAL BİLDİRİMLERİ NEREYE VERİLECEKTİR?

Kanunun 8’nci maddesine göre mal bildirimleri;

• Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için Cumhurbaşkanlığı’na,
• Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personel için, özlük işleriyle ilgili makam veya mercilere,
• Kurum, teşebbüs, teşekkül ve kuruluşların Genel Müdür, yönetim ve denetim kuruları için ilgili Bakanlıklara,
• Yüksek mahkemelerin daire başkan ve üyeleri için mahkeme başkanlıklarına,
• Diğer kurum ve kuruluşların memur ve hizmetlileri için atamaya yetkili makam ve mercilere, 
• Türk Hava Kurumu ile Türkiye Kızılay Derneğinde görev alanlar için kurum ve dernek genel başkanlığına,
• Siyasi parti genel başkanları için Yargıtay Cumhuriyet Baş Savcılığı’na, 
• Yeminli Mali Müşavirler Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı’na, Noterler için Adalet Bakanlığı’na,
• Görevlerinden ayrılanlar için bu görevlerinde iken bildirimlerinin vermeleri gereken makam veya mercilere vereceklerdir.

SÜRESİNDE MAL BİLDİRİMİNDE BULUNMAYANLARA UYARI

Belirtilen süreler içinde mal bildiriminde bulunmayanlara, bildirimin verildiği yerler tarafından yazılı olarak uyarıda bulunulur. Bu uyarı, ilgiliye Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Uyarı kendisine tebliğinden itibaren bir ay içinde bildirimde bulunmayanlar hakkında gerekli işlem yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Müfettiş ve muhakkikler yani inceleme ve soruşturma yapanlar soruşturma ile ilgili olarak verdikleri süre zarfında mal bildiriminde bulunmayan hakkında yetkili Cumhuriyet başsavcısına suç duyurusunda bulunurlar. 

Sabri Arpaç

sabriarpacymm@gmail.com