Yunanistan’ın Anadolu macerasında sorumlu arayanlar facianın baş sorumlusu ve harp içinde iktidardan düşen Venizelos’un etrafında toplanırlar. Trakya’da savaşa devam kararı alınır ve Anadolu’dan Midilliye kaçan Yunan 15. Tümeni Tekirdağ’a çıkarılır. 

İngiltere Başbakanı Lloyd George, yenilgiyi hazmedemez ve İngiltere’nin Anadolu’ya saldırması çalışmalarını hızlandırır. Savaş onayı için 18 Eylül 1922 de, Kral’a verilmek üzere saray erkânından Lord Stamfordham’a gönderdiği mektuptan bazı bölümler: “Sir, Kabine bu sabah gene önemli bir toplantı yaptı. 

1. Kemalistler Çanakkale tarafındaki kıyıyı işgal etseler bile, donanmamız Çanakkale Boğazının hürriyetini garanti altına almaya hazırdır.

2. Kemalistler Çanakkale’ye yalnız iki yoldan silah getirebilirler ki, bunların ikisi de hem denizden bombardıman edilir hem de havadan müessir hücumlara açıktır. 

3. Britanya deniz, kara ve hava kuvvetlerinin ilk anlardan itibaren Gelibolu yarımadasında kendi varlıklarını duyurmalarına, ayrıca doğuya hareket için emre hazır vaziyette bir tugay bulundurmaya da karar verdik.

Hava kuvvetimiz Mısırdan derhal kuvvetler gönderecek, hemen hücuma hazır olmak üzere iki hücum ve bombardıman filosunu da hazır bulunduracaktır. Majestenizin hükümetine şimdi Avustralya ve Yeni Zelanda’nın yardımları da eklenmektedir. 

Ancak birçokları, böyle bir harekete girişmek ihtiyacı hasıl oluşunun sorumluluğunu, hükümete ve bilhassa Başbakanınızın körlüğüne ve beceriksizliğine yüklemektedirler. Öbür taraftan hiç kimse Yunanlıları bu harekete iştirake davet etmiyor.” 

Kral adına Lord Stamfordham’dan gelen 25 Eylül tarihli mektup:

 “Aziz Başbakanım, 

Majesteleri süratle girişilecek bir kara ve deniz hareketinin, başarılı bir diplomasinin en iyi çaresi olduğuna inanmakta ve hükümetin vermiş olduğu kararı tasvip etmektedir. General Harrington gibi ihtiyatlı ve tedbirli bir başkumandana sahip olmak da bizim için büyük bir mazhariyettir.” 

Bundan sonrasına dikkat! 

“Hiç beklenmeyen bir anda husule gelen vahim vaziyet karşısında almış olduğunuz süratli ve yerinde tedbirlerden dolayı sizi ve hükümeti tebrik eden Kral, yeni bir savaşın patlak vermesine sizin de kendisi kadar aleyhtar olduğunuza ve böyle bir felaketi önlemek için her şeyi yapacağınıza emindir.” 

İngiltere Kralının ülkemizi faciadan döndürmüş, sağduyu ve zerafet kokan diplomatik yanıtına bakar mısınız? Şimdi, bir de dönüp ülkemize bakın. 

Peki, tek adam rejimi (kuvvetler birliği) mi, demokrasi (kuvvetler ayrılığı) mi? 

Karar senin Türkiye! 

Mahmut TEBERİK Endüstri Mühendisi 

Kaynak: Tek Adam, Cilt 3. Şevket Süreyya AYDEMİR.