İlla bir değer aranıyorsa bunların başında bilgi gelir. Bilgi aynı zamanda açıklık/dürüstlük, adalet, ölçülülük, güven, eylem ilişkisini gösterir. Doğru veri yoksa doğru analiz yapamayız, doğru analiz yapamazsak doğru sentez ve doğru değerlendirme de yapamayız. Doğru bilgi ve değerlendirme yapılamamışsa doğru karar oluşturulamaz. Doğru karar oluşturulamazsa doğru eylemlenemez. MEB’in maarif modeli diliyle ne yetkinlik olur ne de erdem. Bunun sonuçları da çok daha ağır olur, gerçeklikten kopmak iktisadi, insani, sosyal, ekolojik… her alanda öngörülemez başka hata ve kayıplara yol açar. Bu kayıpların neler de olacağı öngörülemez çünkü ortada sağlıklı veri, bilgi yok demektir. Dahası birilerinin bilmediğini başka birileri biliyorsa onlar bakımından da bir avantaj olur, kendi avantajlarına olan kısımları kullanmış olurlar.
MEB çok önemli olan devamsızlık konusunda pek bir bilgi paylaşmıyor. Devamsızlık dışında okula kayıtsız nüfusu da okullaşma oranları üzerinden ifade ediyor ancak bunda da açık sayıları ifade etmiyor. Yine tümden okuldan, örgün eğitimden kopma anlamına gelen MESEM ve açık öğretim sayıları da açık bulunmuyor.
Bugün açık öğretim okulları ile ilgili garipliğe değineceğim.
MEB eğitim istatistiklerine göre 2022/23’e göre 2023/24’te toplam öğrenci sayısı 1 milyon 194 bin 414 kişi azalmış. Bu azalma özellikle açık öğretimde meydana gelmiş. Açık öğretim öğrenci sayısı bir yılda 2 milyon 346 bin 654’ten 1 milyon 229 bin 802’ye düşmüş. Yani bir yılda 1 milyon 116 bin 852 azalmış.
Tablo: Öğrenci Sayıları ve Yıllık Farklılaşma (2022/23 ve 2023/24)
| Toplam | Erkek | Kadın | Yıllık Fark | ||||
| 2022/23 | 2023/24 | 2022/23 | 2023/24 | 2022/23 | 2023/24 | ||
| Toplam | 19904679 | 18710265 | 10263953 | 9600891 | 9640728 | 9109374 | -1194414 |
| Resmi | 15887296 | 15849271 | 8146736 | 8101129 | 7740560 | 7748142 | -38025 |
| Özel | 1670729 | 1631192 | 909773 | 883476 | 760956 | 747716 | -39537 |
| Açık Öğretim | 2346654 | 1229802 | 1207444 | 616286 | 1139210 | 613516 | -1116852 |
*MEB eğitim istatistiklerinden derlenmiş, hesaplanmıştır.
Açık öğretimdeki bu azalmanın gerekçelerini Bakanlık açıklamadı, bilemiyorum ancak Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün 2024 son yayımladığı “İzleme ve değerlendirme raporu 2023”e göre “Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı Açık Öğretim Ortaokulu, Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim Lisesi, Açık Öğretim İmam Hatip Lisesi, Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu olmak üzere beş açık öğretim okulu bulunmaktadır.”
* Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün “İzleme ve değerlendirme raporu 2023”
Pasif öğrenci sayısı hiç gözükmemektedir. İlk kayıtlılar ve kayıt yenileyenler ise aktif öğrenci kabul edilmektedir. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün açıklamasına göre “29.12.2022 tarihi ve E-24659360-20-67172361 sayılı Makam Oluru ile yapılan düzenleme sonrasında şartları taşıyan öğrenciler açık öğretim okullarına yıl boyunca kayıt yaptırılabilmektedir. 2023-2024 eğitim öğretim yılı 1. döneminde 192.385 öğrenci ilk kayıt, 817.524 öğrenci kayıt yenileme olmak üzere toplam 1.009.909 öğrenci kayıt işlemi yaptırmıştır.”
* Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün “İzleme ve değerlendirme raporu 2023”
Dikkat edilirse birinci yarıyıl için bir önceki yıla göre 1 milyon 368 bin 214 öğrenciden 1 milyon 009 bin 909’a gerileme bulunmaktadır. Yani önceki yıla göre 359 bin azalma vardır. Bu azalmanın bir sebebi rapordaki açıklamaya göre, yeni kayıt sayısındaki düşüştür.
Ancak bu sayılar birinci döneme ilişkindir. MEB tüm yılı dikkate alarak açıklama yapmaktadır.
Önceki yılla aradaki farkın ancak “tüm dönemler” sayıları ile kıyaslanabilir. Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğü bu sayıyı raporunda bir önceki yılda bırakmış, son yılı tüm dönemler için açıklamamış.
* Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün “İzleme ve değerlendirme raporu” 2023
Diğer yandan MEB 2023-2024 için 1229802 (1 milyon 229 bin 802) öğrenci olarak yansıtmış. Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğünün açıklamadığı, MEB eğitim istatistiklerinde bu şekilde açıklanan sayılar tüm yılı mı yansıtıyor, gerçek durumu mu yansıtıyor?
Eğer gerçek durum ise aradaki 1 milyon 116 bin 852 açık öğretim öğrencisine ne oldu, bir yılda bu kadar azalmanın sebebi ne?
Türkiye’de çocukların durumu nedir, eğitim öğretimin durumu nedir, bu sorunun yanıtı ancak sağlıklı bilgilerle derinleştirilebilir. Eğitim verileri MEB’de. Eğitim verilerini sağlıklı açıklamak durumunda. Bu açıklamalarda yaş, cinsiyet, yerleşim yeri gibi ölçütler/değişkenler çok önemli.
Açık öğretim için aktif öğrenciden daha da önemlisi toplamı yanı pasif öğrencilerle birlikte toplamı.
Bakanlığın açık öğretim öğrenci sayılarını aktif, pasif, toplamda, yaş ve cinsiyet dağılımları ile birlikte açıklaması gerekiyor.
Gerçekten bir yıl içinde böyle bir azalma olmuşsa bunun gerekçelerini açıklaması gerekiyor.
Birilerini kandırdığını veya atlattığını hesaplayan biri en başta kendisini, kendi üzerinde durduğu ve sürdürmek durumunda olduğu süreçleri kandırıyor, atlatıyor demektir. Bunun hiç kimseye zarardan başka faydası yok. Eğitim veya herhangi bir toplumsal soruna duyarlılık gösteren insanlara haksızlık etmekten, ülkenin enerjisini buralarda tüketmekten de kimseye bir fayda yok ama zararı çok.
Bu yıl Türkiye’de iki eleştirel pedagoji kongresi gerçekleştiriyor. Birincisi yapıldı, ikincisi 29-30 Kasım ve 1 Aralık tarihlerinde Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mezunlar Derneği Vişnelik Tesislerinde, Ankara’da gerçekleştirilecektir.