MÜKELLEF İLAN OLDU, GELİN DEDİLER

Uzun Mehmet’in 1829 yılında kömürü bulmasıyla yurdum insanı; birincisi, 1867’de Dilaver Paşa Nizamnamesi ile (resmen yürürlüğe girmese de 21 yıl uygulandı), ikincisi, 1940’ta Milli Koruma Kanunu kapsamında, yaşamlarında onulmaz yaralara yol açan zorunlu mükellefiyete tabi tutuldu.

Uzun Mehmet’in 1829 yılında kömürü bulmasıyla yurdum insanı; birincisi, 1867’de Dilaver Paşa Nizamnamesi ile (resmen yürürlüğe girmese de 21 yıl uygulandı), ikincisi, 1940’ta Milli Koruma Kanunu kapsamında, yaşamlarında onulmaz yaralara yol açan zorunlu mükellefiyete tabi tutuldu.
Mükellefiyet dönemi 1 Eylül 1947 yılında sona erdi.

Zorla çalıştırıldılar. Maden işçileriyle jandarma sürekli yüz yüzeydi. Devlet, jandarma demekti.
Jandarma kovaladı, işçi kaçtı. Bu iş için Devrek’te 8. Tümen kurulmuştu. Yukarıda devlet dayağı, aşağıda ölüm vardı.

İnsanlar baba-oğul indirildikleri maden ocaklarında büyük çileler çektiler. Köle gibi çalıştırıldılar.
Ayaklarına giyecek çarıkları olmadığından yalın ayak hem de. Hastalandılar, sıtmaya tutuldular, yıkanacak yerleri olmadığı için bitlendiler.

Ayaklarına kazma geldi, ayak parmakları koptu. Çürüğe ayrılıp “Her kim ki çalışamaz duruma gele, eşeğine bindirilip köyüne gönderile” diye yazan nizamnamenin 30. maddesinde yer aldığı gibi köyüne gönderildi.

O zaman da var olan gönüllü mükellefiyet ise yoksulluk yüzünden günümüzde de devam ediyor.
Gönüllü mükellefiyetin tanımı: Ya öleceğinizi bile bile çocuklarınızın karnı doysun diye o madene ineceksiniz ya da dışarıda açlığa mahkûm olacaksınız.

1945-1955 yılları arasında Zonguldak’ta Fransızca öğretmeni olarak görev yapan şair İlhan Berk’in dizeleri o insanların acısını resmediyordu:
“Öyle insanlar gördüm ki, / Ölüm peşlerine düşmeye korkardı. / Kelepçeli, jandarmalýydılar.
Ya dağların arkasından geliyorlardı, / Ya dağların arkasına gidiyorlardı.
Baktım, sapsarıydılar; / Gözleri çıkık, boyunları büküktü; / Bir acayip mahlûktular...”

1940’lı yıllarda Kütahya’da yakılan ağıt:

Mükellef ilan oldu gelin dediler
Cehennemin deliğine girin dediler
Yeni kartımı aman elime verdiler
Aman da beyim vay efendim bu nasıl emir?
Kapandı kapılar sürüldü demir

Mükellefin önünde kurulu kantarlar
Anafora dadanmış gavur muhtarlar
Mükelleften kaçanı sürgün yaparlar
Aman da beyim vay efendim bu nasıl emir?
Kapandı kapılar sürüldü demir

Mükellefin önüne astılar bayrak
Ankara’ya gitti gelmedi evrak
Elli lirayı verem sürgünden bırak
Aman da beyim vay efendim bu nasıl emir?
Kapandı kapılar sürüldü demir

09 Haziran 2025
Mahmut TEBERİK
m.teberik@gmail.com


Mahmut TEBERİK

9.06.2025 15:41:00

YAZARLAR


YÜREĞİR’DE SU OYUN PARKLARI AÇILDI

Ç.Ü ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ BİLVAR’IN KİŞİSEL SERGİSİ

YUMURTALARI AK PARTİ MİLLETVEKİLİ SATINALDI

CHP’Lİ GÜRER: DOLAYLI KITLIK YAŞIYORUZ

KÖŞGER: GASTRONOMİ KALKINMA ARACI HALİNE GELDİ

3 GÜN SÜRELİ DOĞRU İLETİŞİM, ETİK HABERCİLİK VE DEZENFORMASYON SEMİNERİ

TGC: FATİH ALTAYLI SERBEST BIRAKILMALIDIR

ADNA'DA GÜNÜN FOTOĞRAFI

TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI GENEL KURULU YAPILDI

FATİH ALTAYLI, 'CUMHURBAŞKANINA TEHDİT' SUÇLAMASIYLA GÖZALTINA ALINDI!

"DOĞAL AFETLER TARIM SEKTÖRÜNE CİDDİ ZARAR VERDİ"

TÜRKİYE GAZETECİLERİ HAK VE SORUMLULUK BİLDİRGESİ GÜNCELLENDİ

SANAL ANJİYO İLE ERKEN TEŞHİS

ADANA’NIN İLK YÜRÜYEN MERDİVENLİ YAYA ÜST GEÇİDİNİN TEMELİ ATILDI

ABB’DEN Ç.Ü ARASINDA RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI PROTOKOLÜ

DEMİRÇALI’DAN ALACAĞI OLAN ESNAFA ÇAĞRI VAR!

ÇUKUROVA BELEDİYESİ 23 ÇÖP ARACI SATIN ALDI