Tarih: 5 Mart 1933… Reichstag: 1882’de bir proje yarışması sonucunda Alman İmparatorluğu’nun ihtişamını yansıtmak için inşa edilen parlamento binası.
Almanya’da parlamento seçimleri var. Ülkede müthiş bir ekonomik kriz var. Hükümeti çaresiz ve panik içinde.
Seçim kampanyaların tam ortasında Reichstag kundaklanarak yakıldı. Tam Nazilerin istediği fırsat. Yangını hükümeti devirmek isteyen komünistlerin çıkardığını iddia eden Hitler, mutlak gücü ele geçirmek için yangını iyi bir şans olarak kullandı ve Nazizme yükseliş yolunu açtı. Bu sabotajın nasıl yapıldığı halen açıklığa kavuşmasa da, kesin olan şey, Hitler’in bunu nasıl kullanacağını iyi bilmesiydi.
Yandaş gazeteler hemen yangının iç savaş çıkarmak isteyen komünistlerin işi olduğunu yazmaya başladı. Hermann Göring, yangın gecesinde, komünist basını yasakladı. Parti büroları kapatıldı ve onlarca partili gözaltına alındı. Sadece Berlin'de, Komünist Partisi'nin 1.500 üyesi tutuklandı. İlerleyen günlerde çok sayıda muhalif, yangın çıkarmaya yardımcı olmaktan tutuklandı.
Olay yerinde yakalanan Marinus van der Lubbe'nin Almanya Sosyal Demokrat Partisi ile bağlantılı olduğu iddiası, bu partiyi de saldırıların hedefi yaptı. Sosyal demokrat basın, ayrıca seçim bildirileri, afişleri vs. 14 gün için yasaklandı.
Lubbe, Hollandalı bir işçiydi. Geçirdiği bir iş kazası sonrasında malulen emekli edilmiş, ancak maaşıyla geçinemediği için tekrar geçici işlerde çalışmaya başlamıştı. Bu arada bulunduğu yerlerde işçi örgütlerine ve eylemlerine katılıyordu.
Ertesi gün, Hitler, Hindenburg'a anayasanın kişi hak ve özgürlükleriyle ilgili maddelerini ortadan kaldıran bir kararname imzaladı. Daha sonra NSDAP dışındaki tüm partilerin yayınları ve seçim çalışmaları durduruldu; 181 milletvekili ve parti ileri geleni tutuklandı.
21 Eylül 1933 tarihinde Reichstag yangını davası başladı. Lubbe ağır işkence ve baskılara dayanamayarak yangını kendisinin çıkardığını kabul etti, suçlu bulunmuştu. 10 Ocak 1934'te Leipzig hapishanesinin bahçesinde giyotinle idam edildi.
Plan, planlandığı gibi uygulanıyordu. Reichstag Yangını Kararı çıktı ve Almanya’da düşünce özgürlüğü, basın özgürlüğü, telefonların ve mektupların gizliliği gibi birçok özgürlük kaldırıldı. “Nazi dostu olmayan” yayınlar yasaklandı
Seçimde Nazilerin oyları %33’ten, %44’e çıktı. Naziler, Alman Ulusal Halk Partisi ile birlikte çoğunluğu sağladı ama tek başlarına istedikleri oyu alamadılar. Ardından Sosyal Demokrat Parti’den seçilen bazı parlamenterler tutuklandı. 23 Mart 1933’te pek çok alandaki yetkiyi parlamentodan alarak başbakana veren Yetkili Kılma Kanunu kabul edildi. yasalara uymyan durumlar için uyan yasalar çıkartılıyordu. Ve…Hitler başkan oldu. Soru şu: Yangını kim çıkardı? Ve neden?
Eski Mitçi Mahir kaynak şöyle derdi:
