Türk Edebiyatının sivri dilli hiciv ustası. Bildiği doğru karşısında babasını dinlemeyen,
“Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için,
Gelmesin, redd eylerim billâhi öz kardaşımı.
Gözlerim ebnâ-yı âdemden o rütbe yıldı kim,
İstemem ben Fâtiha, tek çalmasınlar taşımı,” diyen özgür düşünceli adam<
Liyakatsiz kimselerin el üstünde tutulmasına içerleyerek yazdığı hicivler, hükümeti kızdırıyordu. Gördes kaymakamı iken bir jurnal üzerine evi arandı. İki arkadaşıyla birlikte İstanbul’a götürüldü; ne oluyor deyinceye kadar yedi ay tutuklu kaldı.
Cezasını bitti, hapisten çıktı ama yine dilini tutmuyordu. Başına yeni bir belâ gelmek üzere iken, Mısır’a kaçtı Mısır’dan Kıbrıs’a, oradan Avrupa’ya geçti. Padişahın zulmü yüzünden gurbet diyarlarında dolaştı, durdu.
Mısır’a kaçtıktan sonra, hemen bütün eserlerini, orada yayınladı. Abdülhamit aleyhindeki hicivlerinin topladığı ünlü kitabı “Deccal” yüzünden, hükümet, mallarına el koydu.
“Curcuna” adlı mizah dergisinde Abdülhamit’i aralıksız eleştirip duruyordu. Abdülhamit’te metal yorgunluğu başlamıştı, ağır hastaydı. Böbrek rahatsızlığı, mide şikayetleri, kalp yetmezliği falan vardı. Hastalıklar herkes tarafından duyulunca, dostları da Eşref’e, “Şeytan bile Abdülhamid’den elini çekiyor. Gel sen de şu adamla uğraşmaktan vazgeç,” dediler. Eşref de hemen şu dörtlüğü döşendi:
Toprak altında da olsan, bulurum.
Erişir burnuna birkaç tekmem.
Can verip kurtulurum zannetme.
Şeytan elini çekse de ben çekmem.
Artık Şair Eşreflerimiz, Nef’ilerimiz, Bağdatlı Ruhilerimiz, Ziya Paşalarımız, Neyzen Tevfiklerimiz, Halil Nihat, Boztepelerimiz yok. Kimse muktedirlerin yüzüne karşı müstahak olduklarını dan dan söyleyemiyor.
AMA YİNE DE,