29 Ekim 1923 te Kurtuluş savaşını kazanarak 21 pare top atışıyla Cumhuriyeti ilan ettik. Ettik etmesine de bitmiş, tükenmiş bir Anadolu’yu nasıl ayağa kaldıracaktık? Eğitim yok, ekmek yok, sanayi yok, kültür yok. Velhasıl hiçbir şey yok.
Osmanlıda her şey Osmanoğullarına aitti. Yukarıda Tanrı, aşağıda Tanrının yeryüzündeki temsilcisi padişah ve onun kulları vardı. Bu düzenin sürmesi, halkın manipüle edilmesi için din, yani ulema kullanılıyordu. Onlarda bunun karşılığında ekmek elden su gölden, çöp çöp üstüne koymadan, alnından bir damla ter akıtmadan beslenip semiriyordu.
Ülke toprakları tımar sistemi adı altında askeri sınıfa, vb. dağıtılmıştı. Yanlış yapan ya da düzene aykırı davrananın elindeki mal varlığı müsadere ediliyor ve cellada gönderiliyordu.
Oysa Avrupa’da kapitalizm ve ulus devlet süreci kendi iç dinamikleri ile gelişti. Ülkelerin soylu sınıfı Krallar ve derebeylere karı gelişip serpilen kapitalist sınıf devlete hakim oldu. Tüccar sınıfı ve sanayiciler kendi güçleriyle palazlanıp büyüdükleri için ulus devletlerin yolunu açtılar, demokrasiye de sahip çıktılar.
İmparatorluktan ulus devlete geçince potansiyel burjuva adayları Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler gittiler ya da gönderildiler. Geride kalan Türkler ve Kürtler ise yüzyıllardır reayalık yaptıkları için böyle işlere yabancıydılar.
Cumhuriyeti kuranlar karma ekonomiyi uygulayarak kapitalist kalkınma yolunu tercih ettiler ama burjuvazi yok, nitelikli işçi yok.
O halde burjuvaziyi de devlet yaratmalıydı. Devlet teşvikler, krediler vb. yöntemlerle buna da kaynak ayırdı.
Tarihsel birikim olmadığı için sanayiciler, işverenler kamunun kaynaklarıyla büyüyüp serpildiler. Adeta bir tosuncuk gibi beslendiler. Serbest piyasanın ezici rekabet riskine girmeden zengin oldular.
Asalak bir sınıf oldular ama burjuvazi olamadılar. Çünkü her parti kendi zenginini yaratıyordu. 1950 lerde Koçlar, Sabancılar, Eczaşıbaşılar, vb. En son örnek AKP klanı. Beşli çete başta olmak üzere ülkeyi adeta yağmaladılar.
Osmanlıda olduğu gibi kurulu düzene aykırı düşenlerin malvarlığı müsadere edilmeye devam ediliyor. Örnek, FETÖ ye mensup işverenlerin başına gelenler. Aradaki fark, Osmanlıda devlete kalırdı, şimdi yandaşlara dağıtılıyor.
Vergi ve prim afları, bol keseden teşvikler, krediler onlara veriliyor. Bizim tosuncuklar ise karşılığında hangi iktidar başa geçtiyse karşısında gerdan kırıp takla atıyorlar. Tabi avantayı da iktidar erkini elinde tutan siyasetçi ve bürokrasiyle bölüşüyorlar.
Hal böyle olunca vatan savunması için savaşlarda ölmek, ortaçağ karanlığına karşı barışı, özgürlüğü, demokrasiyi, laikliği, hukukun üstünlüğü, vb. değerleri savunmak benim gibi baldırı çıplaklara kalıyor. Eee, hak arayınca bizim de icabımıza bakması kolay oluyor tabi.
Velhasıl, temel bozuk olunca bina dikiş tutmuyor.
Mahmut TEBERİK
Endüstri Mühendisi