Berceste, öz, güzel, latif, ince anlamlı, kolayca hatırlanan, yapısı sağlam, genel anlamda ise şiirdeki en güzel mısra, ya da beyittir. Hepimizin aklında, ne zaman, kimden, hangi kitaptan öğrendiğimizi bile unuttuğumuz bercesteler vardır. Mesela:
“Çeşmini gördüm unutdum derdi de dermânı da.” -Şeyh Gâlib
“Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.” - Muhibbî (I. Süleyman)
“Ölmek kaderde var; yaşayıp köhnemek hazin.
Buna bir çâre yok mudur ya Rabbilâlemin.” -Yahya Kemal Beyatlı
Benim sık kullandığım bercestelerden birisi Koca Ragıp Paşa’ya ait:
“Turfe dükkân-ı hikemdir bu kühen tâk-ı felek.
Ne ararsan bulunur derde devâdan gayrı.”
(Yani, bu feleğin eski kubbesi tuhaf hikmetlerle dolu bir dükkandır. Burada derde devadan gayri ne ararsan bulabilirsin.)
Yoruma gerek yok. Bugünkü Türkiye’yi anlatıyor.
Ama benim üzerinde birkaç laf etmek istediğim esas berceste Abdülhak Molla’nın
"Bu mesel ile bulur cümle düvel fevz-ü felâh;
Hazır ol cenge eğer ister isen sulh-ü salâh."
Bugünün Türkçesiyle, "Bütün devletler kurtuluş başarısını bu ibretlik sözde bulur. Eğer barış istiyorsan savaşa hazır ol."
Bu asla bir savaş çağrısı değildir. “Savaş vatan savunması değilse bir cinayettir”, diyen bu yüzden de bunu “Yurtta sulh, cihanda sulh,” diyerek çağın en akılcı dış politikasına dönüştüren, Atatürk, 1 Mart 1922’de, Meclis'i boşuna bu sözlerle açmamıştır. Gerektiğinde savaşı göze alamayanların, barış istemeye hakkı, barışa sahip olmaya imkanı yoktur. Savaş, vatan savunması olmadığı sürece cinayet ise, bu cinayeti işleyenlerin, cinayet mahallinde gömülmesi de, vatan savunmasının kendisidir.
Çocukluğumuzda hep yanlış tanıdığımız, çünkü bize yanlış tanıtılan, aslında barışçı bir millet olan Kızılderililer, barış zamanlarında, o dönemin tek savaş aleti olan baltalarını toprağa gömer ve ancak savaşmak zorunda kaldıklarında, topraktan çıkarırlardı. Hem de istemeye, istemeye. Ama sahip oldukları toprakları savunmak zorunda kaldıklarında ise ölüm onlar için (bir anlamda) bir görev olurdu.
Kuşkusuz 21.yüzyılda savaş istemek, savaşmak kadar vahşi bir eylemdir. Şimdiki savaşlar asla silahla olmamalıdır. Bugünün savaş araçları diplomasidir, akıldır, beyindir. Ama şu da bir gerçek ki, artık savaş baltaları açıkça topraktan çıkarılmıştır. Talep “sulh-ü salaht”tır. Ona giden yol da usulünce “cenk”tir.
TIPKI, 23 NİSAN GÜNÜ BARİKATLARIN YIKILMASI GİBİ.